سال 8، شماره 1 - ( 1401 )
سال 8 شماره 1 صفحات 82-67 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Kavosh H. Chronology of Tape Taleb Khan based on C14. JRA 2022; 8 (1) :67-82
URL: http://jra-tabriziau.ir/article-1-321-fa.html
URL: http://jra-tabriziau.ir/article-1-321-fa.html
کاوش حسینعلی. گاهنگاری مطلق تپه طالبخان سیستان بر اساس آزمایش کربن 14. پژوهه باستان سنجی. 1401; 8 (1) :67-82
گروه باستان شناسی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه زابل، زابل، ایران ، h.kavosh@uoz.ac.ir
چکیده: (1367 مشاهده)
طی چند دهه گذشته کاوش های متعددی در محوطه های عصر مفرغ جنوب شرق ایران صورت گرفته که نتایج حاصل از این پژوهش‌ها منجر به تدوین گاهنگاری منطقه با محوریت شهر سوخته شده است. تاکنون بیشتر پژوهشهای صورت گرفته در پیش از تاریخ سیستان متمرکز به شهر سوخته بوده، در حالی که در بررسی روشمند باستان شناختی سیستان بیش از 900 محوطه هم عصر شهر سوخته در دشت جنوبی سیستان وجود دارد که جهت درک بهتر فرهنگ های عصر مفرغ سیستان نیاز است تا برخی از محوطه های اقماری- استقراری مرتبط با شهر سوخته مورد بررسی و مطالعه دقیق قرار گیرند. ازاین‌رو با توجه به سؤالات و ابهامات موجود در شناخت شاخصه های فرهنگی عصر مفرغ سیستان و همچنین آموزش دانشجویان رشته باستانشناسی دانشگاه زابل، تپه طالبخان انتخاب و به مدت شش فصل مورد کاوش باستانشناسی قرار گرفت. یکی از اصلیترین اهداف فصل پنجم در این محوطه، لایه نگاری و ارائه تاریخگذاری نسبی و مطلق بود که طی کاوش صورت گرفته شش فاز استقراری شناسایی شد در این مقاله سعی برآن است تا با تحلیل مواد فرهنگی بویژه سفال های به دست آمده از کاوش این محوطه و استفاده از نتایج آزمایش کربن 14 به گاهنگاری این محوطه پرداخته شود. سوالات مهم این پژوهش عبارت است از اینکه توالی استقراری تپه طالبخان مربوط به چه دوره هایی بوده و چگونه میتوان با استفاده از نتایج کربن 14 این محوطه، چالش های موجود در گاهنگاری منطقه را تبیین و ارزیابی نمود. جهت تاریخگذاری مطلق نهشته های فرهنگی تپه طالبخان 4 نمونه زغال به آزمایشگاه دانشگاه آکسفورد انگلستان ارسال شد که نتایج حاصل از آن نشان میدهد این محوطه در حدود 2500 پیش‌از میلاد مورد استقرار قرار گرفته و تا حدود 2300 پیش ازمیلاد ادامه داشته است. از آنجایی که یافته های سفالی به دست آمده از این محوطه مشابهت های زیادی با فازهای 1 و 0 شهر سوخته دارد به نظر میرسد که احتمالاً تاریخی قدیمیتر از آنچه که تاکنون در نظر گرفته میشده یعنی بین 2300 تا 2200 پیش ازمیلاد را برای پایان دوره شهر سوخته باید درنظر گرفت.
یاداداشت علمی: پژوهشي |
موضوع مقاله:
باستان سنجی
دریافت: 1401/2/1 | پذیرش: 1401/4/25 | انتشار: 1401/5/30 | انتشار الکترونیک: 1401/5/30
دریافت: 1401/2/1 | پذیرش: 1401/4/25 | انتشار: 1401/5/30 | انتشار الکترونیک: 1401/5/30
فهرست منابع
1. Stein A. Archaeological Reconnaissance in North-Western Indo and Southeastern Iran. London. 1937.
2. Fairservis W A. Archaeological studies in the Seistan Basin of southwestern Afghanistan and eastern Iran. Anthropological papers of the American Museum of Natural History 48, New York. 1961.
3. Seyyd Sajjadi S M. A Brief Guide to the ancient Sites of Sistan. Zahedan: Management and Planning Organization of Sistan and Baluchestan Province. 2003. [In Persian] ]سیدسجادی سید منصور. راهنمای مختصر آثار باستانی سیستان. زاهدان: سازمان مدیریت و برنامهریزی استان سیستانوبلوچستان، 1382. [
4. Tosi M. Excavations at Shahr-I Sokhta. Preliminary Report on the Second Campaign. East and West. 1969; 19: 109-122.
5. Tosi M. Tepe Rud-I Biyaban. Iran. 1970; 8: 189.
6. Tosi M. The cultural sequence of Shahr-I Sokhta, in Bulletin of Asia institute of Pahlavi University, Shiraz. 1973.
7. Tosi M. Development, Continuity and Cultural Change in the Stratigraphic Sequence of Shahr-I Sokhta. In: TOSI M. (ed.), Pre historic Sistan 1. Roma: IsMEO (IsMEO Reports and Memoirs XIX,1). 1983: pp 127-180.
8. Salvatori S. and Tosi M. Shahr-I Sokhta Revised Sequence. In C. Jarrige and V. Lefèvre (eds.), South Asian Archaeology 2001. 1: Prehistory. Editions Recherches sur les Civilisations, Paris. 2005; pp 281-292.
9. Seyyd Sajjadi S M. The first cities of the Iranian plateau. Vol 2. Tehran: SAMT. 2005. [In Persian] ]سیدسجادی سید منصور. نخستین شهرهای فلات ايران. جلد دوم. تهران: انتشارات سمت؛ 1384. [
10. Seyyd Sajjadi S M. An excerpt from field research in 2014 in Shahr-i Sokhta, in Proceedings of Shahr-i Sokhta 2. Seyyd Sajjadi S M. and Ascalone E (Eds.). Tehran: Pishpajouh. 2019; p. 23-116. [In Persian] ]سیدسجادی سید منصور. گزیدهای از پژوهشهای میدانی سال 1393 در شهر سوخته. در مجموعه مقالات شهر سوختۀ 2، به کوشش سید منصور سیدسجادی و انریکو اسکالونه. تهران: پیشین پژوه. 1398؛ ص 23-116. [
11. Seyyd Sajjadi S M. and Moradi H. occupation area at OYG,OYF,OYK test tranch. In Proceedings of the 7th annual conference of Iranian archeology, Tehran: Research Center of Iranian Cultural Heritage, Handicrafts and Tourism Organization. 2007; p 299-305. [In Persian] ]سيدسجادي سيد منصور و مرادي حسين. منطقه مسكوني گمانه هاي ،OYG,OYF,OYK. در مجموعه مقالات نهمين گردهمايي سالانه باستان-شناسي ايران. تهران: پژوهشگاه سازمان ميراث فرهنگي، صنایع‌دستی و گردشگري كشور. 1386؛ ص299-305. [
12. Seyyd Sajjadi S M. Excavations at Shahr-I Sokhta. First Preliminary Report on the Excavations of the Graveyard 1997-2000. Iran. 2003; 41: 21-97. [DOI:10.2307/4300639]
13. Seyyd Sajjadi S M. Excavation at Buildings Nos. 1 and 20 at Shahr-I Sokhta. International Journal of the Society of Iranian Archaeologists. 2014; 1 (1): 77-90.
14. Seyyd Sajjadi S M. and Moradi H. Shahr-I Sokhta 2014-2015 Excavations. The New Results in Areas 1, 20, 26 and 28. Archeologia Aerea. 2015; 9: 149- 167.
15. Mehrafarin, R. and Mousavi Haji S R. Archaeological Survey in Sistan, Phase 2, Volume 16 (Field Studies) South of Qale Rostam. ICAR archive. 2009. [In Persian] ]مهرآفرین رضا و موسوی حاجی سید رسول. بررسی روشمند باستان‌شناختی سیستان فاز (2)، جلد 16 (مطالعات میدانی) حوزه جنوب قلعة رستم. بایگانی کتابخانه پژوهشکده باستان شناسی؛ 1388. [
16. Kavosh H. Vidale M. and Fazeli Nashli H. Prehistoric Sistan 2: Tappeh Graziani, Sistan, Iran: Stratigraphy, Formation Processes And Chronology Of A Suburban Site Of Shahr-I Sokhta, Roma: ISMEO. 2019.
17. Kavosh H. A. Southern Plain of Sistan During Bronze Age (doctoral dissertation), Tehran University, Tehran, Iran. 2012. [In Persian] ]كاوش حسينعلي. دشت جنوبي سيستان در عصر مفرغ. رساله دكتري گروه باستان شناسی دانشگاه تهران؛ 1391.]
18. Kavosh H A. Final report of the first season of archaeological excavation at Rostam site in Sistan. ICAR archive. 2020. [In Persian] ]كاوش حسينعلي. گزارش نهايي اولین فصل كاوش باستان‌شناختی تپّه رستم سيستان. بایگانی پژوهشکده باستان شناسی؛ 1399. [
19. Mortazavi M. Mishmast M. and Good I. Bronze Age textiles: a preliminary analysis of fragments discovered at Tepe Dasht, Sistan, Iranian journal of archaeological studies. 2011; 1: 61- 8.
20. Shirazi R. Archaeological excavations in Sadegh Site (Season 6 and 7: 2016 and 2017). In Proceedings of the 16th annual conference of Iranian archeology, Tehran: Research Center of Iranian Cultural Heritage, Handicrafts and Tourism Organization. 2019; pp 298-306. [In Persian] ]شیرازی روح‌الله. کاوش باستانشناسی در تپّه صادق (فصول ششم و هفتم: 1395 و 1396). در مجموعه مقالات کوتاه شانزدهمین گردهمایی سالیانه باستانشناسی به کوشش روح‌الله شیرازی. تهران: پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری. 1397؛ ص 298- 306. [
21. Moradi H. Sarhadi Dadian H. Saadatian M. Maraashi S M J. and Kikha M. Archaeological survey in the east and southeast of Shahr- I Sokhta cultural area. Proceedings of Shahr-i Sokhta 3. Seyyd Sajjadi S M. and Ascalone E (Eds.). Tehran: Pishpajouh. 2021; p. 17-44. [In Persian] ]مرادی حسین، سرحدی دادیان، حسین، سعادتیان مجتبی، مرعشی سیدمحمدجواد و کیخا محمد. بررسی باستانشناسی در محدودۀ شرق و جنوب‌شرق حوزۀ فرهنگی شهر سوخته. در مجموعه مقالات شهر سوخته 3، به کوشش سید منصور سیدسجادی و انریکو اسکالونه. تهران: پیشین‌پژوه. 1400؛ ص 17-44. [
22. Kavosh H A. Shirazi Z. and Naseri R. The Archaeological studies of Tepe TalebKhan, Sistan, Southeast Iran (2500-2300 BCE). Journal of research on Archaeometry. 2020; 6 (1): 137-154. [In Persian] ]کاوش حسینعلی، شیرازی زهره، ناصری رضا. مطالعات گیاه‌باستان‌شناسی تپّۀ طالبخان، سیستان، جنوب‌شرق ایران، پژوهۀ باستان‌سنجی. 1399؛ 6 (1): 137-154. [ [DOI:10.29252/jra.6.1.137]
23. Vidale M. and Tosi M. The Development of Wheel Throwing at Shahr-I Sokhta Slow and Fast Revolutions towards Statehood. East and West. 1996; 46 (3-4): 251-269.
24. Moradi H. Urban development in the fourth period of the Shahr-i Sokhta, in Proceedings of Shahr-i Sokhta 2. Seyyd Sajjadi S M. and Ascalone E (Eds.). Tehran: Pishpajouh. 2019; pp. 117-136. [In Persian] ]مرادی حسین. توسعه و گسترش شهری در دورۀ چهارم شهر سوخته. در مجموعه مقالات شهر سوخته 2. به کوشش سید منصور سیدسجادی و انریکو اسکالونه. تهران: پیشین‌پژوه. 1398؛ ص 117-136. [
25. Lamberg-Karlovsky CC. and Potts DT. Excavations at Tepe Yahya, Iran 1967-1975: The Third Millennium. Peabody Museum of Archaeology and Ethnology, Harvard University. ASPR Bulletin 45. 2001.
26. Casal J. Fouilles de Mundigak. 2 Vols., Librairie C. Klincksiek, Paris. 1961.
27. Lamberg-Karlovsky C C. and Tosi M. Shahr-I Sokhta and Tepe Yahya: Tracks on the Earliest History of the Iranian Plateau. East and West. 1973; 23: 21-57.
28. Biscione R. Relative Chronology and Pottery Connections between Shahr-I Sokhta and Mundigak, Eastern Iran. Studi di Paletnologia, Paleoantropologia, Paleontologia e Geologia del Quaternario. 1974; 2: 131-145.
29. De Cardi B. Excavations at Bampur, a third millennium settlement in Persian Baluchistan, 1966. Anthropological papers of the American Museum of Natural History 51, Part 3. New York. 1970.
30. Ascalone E. La ceramic dell Area 33 a Shahr-i Sokhta, in Proceedings of Shahr-i Sokhta 2. Seyyd Sajjadi S M. and Ascalone E (Eds.). Tehran: Pishpajouh. 2019; pp. 115-135.
31. Salvatori S. and Vidale M. Shahr-I Sokhta 1975-1978: Central Quarters Excavations. Preliminary Report (Reports and Memoirs, Serie Minor I). IsIAO, Rome. 1997.
32. Biscione R. Salvatori S. and Tosi M. Sahr-I Sokhta: the protohistoric settlement and the chronological sequence, in La Citta Bruciata Del Deserto Salato, Giuseppe Tucci (ed.), Erizzo. 1977; p 77-113.
33. Laneri N. and Vidale M. An Anatomy for the Truncated-cone Shaped Bowls of Shahr-I Sokhta. East and West. 1998; 48 (3-4): 225-264.
34. Cortesi E. Tosi M. Lazzari A. and Vidale M. Cultural Relationships beyond the Iranian Plateau: The Helmand Civilization, Baluchistan and the Indus Valley in the 3rd Millennium BCE. Paléorient. 2008; 34 (2): 5-35. [DOI:10.3406/paleo.2008.5254]
35. Jarrige J F. Didier A. and Quivron G. Shahr-I Sokhta and the chronology of the Indo-Iranian regions. Paléorient. 2011; 37 (2): 7-34. [DOI:10.3406/paleo.2011.5420]
36. Biscione R. The Burnt Building of Period Shahr-i Sokhta IV. An Attempt of Functional Analysis from the Distribution of Pottery Types. Seminario di studi asiatici, series minor. 1979; 10: 291-306.
37. Hessari M. Bernbeck R. Pollock S. A Brief Report on New Radiocarbon Dates from Tappeh Sofalin, Pishva, Iran. Journal of Archaeological Studies. 2021; 12(4): 47-57.
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
