Mendeley  

Zotero  

Agha-Aligol D, Faryadian B, Moradi M. Characterization of Sasanian glasses obtained in Seymareh with an archaeometric approach using the micro-PIXE technique. JRA 2023; 9 (2) :63-82
URL: http://jra-tabriziau.ir/article-1-381-fa.html

در این طرح پژوهشی 38 نمونه از قطعات شیشه‌‌ای به دست آمده در شهر تاریخی سیمره که دوره تاریخی آنها به دوره ساسانی بر‌‌می‌‌گردد، با استفاده از روش میکروپیکسی آنالیز و ترکیبات عنصری آنها اندازه‌‌گیری شده است. هدف از انجام این طرح پژوهشی این است که با استفاده از اندازه‌‌گیری ترکیبات عنصری شیشه‌‌ها، پاسخ مناسبی به سؤالات مطرح در این زمینه ارائه شود. اولین سؤال اساسی این است که برای ساخت مصنوعات شیشه‌‌ای شهر تاریخی سیمره از چه مواد اولیه‌‌ای استفاده ‌‌شده است. همچنین تعیین مواد گدازآور استفاده ‌‌شده در این شیشه‌‌ها دارای اهمیت ویژه‌‌ای است، زیرا مشخص کردن نوع ماده گداز‌‌آور، می‌‌تواند نقش تعیین‌‌کننده‌‌ای در بررسی و مطالعه تولیدات بومی و فرایند تجارت و نقل‌‌و‌‌انتقالات مواد اولیه شیشه داشته باشد. پرسش دیگر در این زمینه، بررسی تنوع منابع سیلیس و ماده گدازآور استفاده شده در فرایند ساخت است. همچنین، مشخص کردن مواد رنگ‌‌زا و رنگ‌‌بر استفاده شده در این نمونه‌‌ها یکی دیگر از اهداف این پژوهش است. نتایج این پژوهش نشان می‌‌دهد، تمام شیشه‌‌های آنالیز شده از محوطه شهر تاریخی سیمره در گروه شیشه‌‌های سیلیکا-‌‌ سودا- آهک طبقه‌‌بندی می‌‌شوند و بر اساس درصد وزنی اکسید منیزیم و اکسید پتاسیم موجود در این شیشه‌‌ها که مقدار آن بیشتر از 5/2 درصد وزنی است، مشخص می‌‌شود که در ساخت آنها از خاکستر گیاهان به عنوان ماده گدازآور استفاده شده است. همچنین نتایج ترکیبات عنصری این شیشه‌‌ها نشان می‌‌دهد که بر اساس مواد اولیه استفاده شده در ساخت، شیشه‌‌های این محوطه به دو گروه عمده تقسیم‌‌بندی می‌‌شوند که هریک از این دو گروه با مواد اولیه متفاوتی تولید شده‌‌اند.