Mendeley  

Zotero  

Bakhshandehfard H, Rabie H. A Technical Study on Manufacturing Technique and Corrosion Inspection of Bronze Age Metal Artifacts Excavated from Shahr-e Sukhteh Cemetery. JRA 2024; 10 (1) :13-32
URL: http://jra-tabriziau.ir/article-1-375-fa.html

بقایای دولت‌شهری باستانی در محوطه‌ای باارزش از عصر مفرغ در شهر سوخته در ۵۶ کیلومتری زابل در استان سیستان و بلوچستان وجود دارد. در کاوش‌های گورستان محوطه شهر سوخته از یکی از گورهای حفاری شده در ضلع جنوبی محوطه 13 قطعه نمونه‌ی فلزی به دست آمده که تعداد چهار قطعه نمونه از آن در این پژوهش مورد بررسی و مطالعه قرار گرفت. اهداف این پژوهش، شامل مطالعه و بررسی روش ساخت، ریزساختارنگاری و بررسی عناصر متشکله، هم‌چنین شناسایی فرایند خوردگی و بررسی وجود خوردگی فعال آثار به دست آمده است. بدین ‌منظور از روش‌های میکروسکوپ الکترونی روبشی مجهز به طیف‌سنجی پراش ‌انرژی ‌پرتو ایکس (SEM-EDS) ریزساختارنگاری، رادیوگرافی و پراش پرتو ‌ایکس(XRD) استفاده شده است. در نتایج به‌ دست آمده، میزان متنابهی عنصر ارسنیک شناسایی شد؛ که نشان داد نمونه‌های مورد نظر، آلیاژ مس ارسنیکی است. هم‌چنین عناصر روی و سرب نیز شناسایی شد. می‌توان گفت با توجه به میزان عناصر شناسایی شده، نمونه‌های مورد مطالعه نسبتاً مشابه بوده و احتمالاً، منابع استحصال آن‌ها یکسان است؛ لیکن با توجه به خوردگی نسبتاً زیاد به قطعیت نمی‌توان به این نتیجه رسید. بررسی ریزساختاری نشان داد، روش ساخت در نمونه‌های مورد مطالعه مشابه یکدیگرند. اندازه دانه‌بندی ریز بوده و نشانه‌هایی از عملیات چکش‌کاری و تابکاری متناوب زیادی بر روی نمونه انجام گرفته است، مشاهده ‌شد. هم‌چنین در بررسی‌های آسیب‌شناسی با میکروسکوپ الکترونی روبشی و متالوگرافی حفره‌ها و آخال‌ها و خوردگی بیرونی و داخلی در نمونه‌ها، مشاهده شده که محصولات خوردگی کوپریت، مالاکیت و تری‌هیدروکسی‌کلریدهای شامل پاراتاکامیت و آتاکامیت در آنالیزXRD شناسایی شد.