Mendeley  

Zotero  

Rahimi F, Kolbadinejad M, Mortezai M. (2025). Structural analysis of Islamic era glazed pottery in Anahita Kangavar Temple based on petrographic results. JRA. 11(1), doi:10.61186/jra.11.1.412
URL: http://jra-tabriziau.ir/article-1-412-fa.html

محوطۀ معبد آناهیتای کنگاور یکی از شاخص ترین محوطه های غرب ایران محسوب می شود که همواره مورد توجه مورخان و جغرافی نویسان دوره اسلامی، جهان گردان اروپایی و همچنین باستان شناسان بوده است. بر روی این محوطه یک بنای سنگی با سنگ های بزرگ تراش خورده از دوران تاریخی وجود دارد که کاوش های باستان شناسی در آن از 1347 شمسی شروع شده است. بنابراین سفال های لعاب دار اسلامی محوطه، کمتر مورد پژوهش قرار گرفته است و تاکنـون هیچ گونـه مطالعـۀ آزمایشـگاهی پتروگرافـی درخصـوص شـیوۀ سـاخت و سـاختار کانی شناســی ســفال های اسلامی ایــن محوطه انجــام نگرفتــه اســت. در ایـن پژوهـش پرسـش مهـم ایـن اسـت که ساختار شناسی و بافت سفال های لعاب‌دار دوران اسلامی در محوطه معبد آناهیتای کنگاور بر اساس نتایج مطالعه پتروگرافی چگونه است و چقدر ساختار کانی شناسی آنها در دوران اسلامی میانه تا متأخر اسلامی تغییرات داشته است؟ ایـن پژوهـش بـا روش آزمایشـگاهی، بـه مطالعـۀ تعــداد 12 قطعــه ســفال مربــوط بــه دوران اسلامی میانه تا متأخر در محوطــۀ معبد آناهیتای کنگاور اختصاص دارد و هـدف آن شناخت شـیوۀ سـاخت و اجـزای کانی شناسـانۀ ایـن سـفال ها اسـت. نتایج پتروگرافی این 12 قطعه سفال لعاب دار دوران اسلامی نشان داد که از نظر بافت یا پتروفابریک، نمونه ها دارای بافت ناهمگن (پورفیری) و سیلتی (ریزدانه) هستند و برخی نمونه ها نیز دارای بافتی سیلتی ناهمگن هستند. در تمام نمونه ها کانی کوارتز به وفور یافت می شود. این کانی به صورت فنوکریست یا تک بلور بوده و نوع پلی کریستالین آن کمتر وجود دارد. دیگر اجزا موجود در زمینه مانند اکسیدهای آهن، پلاژیوکلاز و کلسیت در خمیرۀ برخی از سفال ها یافت می شود. کانی بیوتیت (میکا) موجود در خمیرۀ برخی از سفال ها، به دلیل حرارت بالای پخت، کاملاً سوخته و فقط قالب آن باقی مانده است. کانی موسکویت نیز به میزان محدود در برخی از نمونه ها دیده می شود.