Mendeley  

Zotero  

Zakavi S, Ebrahimi A. Provenance studies of the clay used in mudbricks from Chogha- Zanbil, Elmite period, on optimization of mudbricks applied in conservation. JRA 2023; 9 (2) :173-191
URL: http://jra-tabriziau.ir/article-1-388-fa.html

شهر دورانتاش دارای سه حصار متحدالمرکز است که با دروازه‌های متعددی به یکدیگر راه داشته‌اند. این حصارها شهر را به 3 حوزه تقسیم کرده‌اند. در مرکز محدوده حصار درونی بنایی موسوم به زیگورات به صورت معبدی مطبق، بر پا شده است. مشخصاً در محوطه تاریخی چغازنبیل بیشترین حجم مصرف مصالح را خشت تشکیل داده است که عنصر اصلی در برپایی سازه‌های معماری به استثنای مخزن آب و مقابر زیرزمینی است. با آنکه سطح عمده خشت‌های تاریخی چغازنبیل با اندود کاهگل و یا دیواره‌های خشتی مرمتی، در مرمت‌های گذشته پوشیده شده است؛ اما بر اثر گذشت زمان و شسته شدن توسط آب باران آسیب دیده‌اند. در نتیجه آسیبدیدگی خشت‌ها قسمت‌های زیادی از بنا تخریب گردیده و بخش‌های وسیعتری در شرف نابودی قرار دارند که باید مرمت و حفاظت شوند.
آنچه در این تحقیق به عنوان محور مطالعات مورد توجه قرار گرفته است شناسایی منشأ ذخایر رسی مورد استفاده در خشت‌های تاریخی محوطه چغازنبیل است تا با حفظ اصالت و یکپارچگی در مواد و مصالح بنا از این ذخایر برای تهیه خشت خام به عنوان راهکار منطقی حفاظت، با هدف کاربرد مستقیم در امر مرمت، استفاده شود. در این راستا از خشت‌های اصلی نمونه‌برداری شد. نمونه‌های برداشت شده مورد آزمایش (XRD،XRF، دانه‌بندی، هیدرومتری و حدود آتربرگ) قرارگرفتند. در نهایت مشخص شد که ایلامیان برای ساخت خشت‌های تاریخی چغازنبیل هم از خاک‌های سازندی و هم آبرفتی استفاده نموده‌اند.