Mendeley  

Zotero  

Sharifi M, Garavand A. Pottery Making Technology from Late Chalcolithic Period in Girdi Ashoan tepe,(North west Iran),Based on XRD,XRF and Petrography Techniques. JRA 2023; 9 (2) :145-163
URL: http://jra-tabriziau.ir/article-1-380-fa.html

تپه گِردآشوان در حاشیه‌‌ی شرقی دشت پیرانشهر، در شیب دامنه غربی ارتفاعات شرقی دشت و رودخانه لاوین واقع شده است. تپه گِردآشوان پشته‌‌ای حدود 2750 مترمربع را در بر می‌‌گیرد. در این تپه استقراری طولانی مدت شکل گرفته و دارای هشت متر انباشت فرهنگی با چهار فاز معماری و سفال شاخص گونه پیزدلی LC1 و کاهرو LC2/3 است. مطالعه مواد فرهنگی تپه پیوندهای فرهنگی گردآشوان را با مناطق قفقاز، آناتولی و بین‌‌النهرین نشان داد؛ چراکه گونه سفال کاهرو دارای پراکنش وسیعی در نقاط مختلف است. با توجه به گستردگی این گونه‌‌ی سفالین، آگاهی ما از نحوه تولید آن از جمله بافت سفال، عناصر تشکیل‌‌دهنده، منشأ ساخت و فرایند تولید آن اهمیت بسیاری در شناخت تولید و فن‌‌آوری سفال‌‌گری دارد؛ لذا مطالعات آزمایشگاهی می‌‌تواند راه‌گشای تبیین فرایند تولید سفال محسوب گردد. در این پژوهش تلاش شد تا با آنالیز سفال، شناخت دقیق‌‌تری از تولید آنها داشته باشیم. در این راستا با هدف شناخت دقیق‌‌تر از فن‌‌آوری به‌‌کار گرفته شده در سفال‌‌های گردآشوان و شناسایی ترکیبات سفال عصر مس و سنگ، از آزمایش XRF (طیف-سنجی تابش مجهول فلورسانس)، آزمایش XRD (طیف‌‌سنجی پراش پرتوایکس) و پتروگرافی استفاده گردید. تعداد 12 قطعه سفال جهت آزمایش XRF/XRD و تعداد 22 قطعه جهت مطالعه پتروگرافی انتخاب گردیدند. نتایج حاصله نشان ‌‌داد که فاز اصلی تشکیل-دهنده سفال بر اساس آزمایش XRD به ترتیب کوارتز Quartz، سیلیس SiO2، کلسیت Calcite و کربنات کلسیم  CaCO3است. بر اساس نتایج XRF نیز عناصر سیلیس، اکسید آلومینیوم و کلسیم از عناصر تشکیل‌‌دهنده سفال است. همچنین نتایج آنالیز پتروگرافی هم نشانگر عناصر کوارتز و کلسیت بود که نشانگر هم‌‌پوشانی با آنالیز XRF/XRD است.