Mendeley  

Zotero  

Mokhtarian Z, Vahdati Nasab H, Rezaee K. Sourcing of the raw material resources of Malleh Boojan Stone artifacts using petrography and geochemistry. JRA 2022; 8 (2) :17-33
URL: http://jra-tabriziau.ir/article-1-310-fa.html

دره‌های میانکوهی زاگرس ازجمله مناطق جغرافیایی مهم در پژوهش‌های پارینه‌سنگی این منطقه‌اند. پژوهش‌های باستان‌شناسی اخیر نشان داده‌اند که برخی محوطه‌های پارینه‌سنگی در زاگرس از نوع محوطه‌های باز هستند و در مجاورت برونزدهای رادیولاریتی سنگ چرت واقع شده‌اند. محوطۀ مله‌بوژان واقع در ناهمواری‌های مشرف‌به دشت سرفیروزآباد استان کرمانشاه به دلیل وجود دست‌افزارهای سنگی و گرهک‌های سنگ چرت رودخانه‌ای پراکنده در آن، یکی از این‌ گونه محوطه‌هاست. مطالعۀ فناوری ساخت و گونه‌شناسی دست‌افزارهای سنگیِ به‌دست آمده از آن، که مبتنی‌بر تولید تراشه و فناوری لوآلوآ است، بیانگر این است که از محوطه به‌عنوان یک کارگاه روباز تولید دست‌افزار سنگی در دورۀ پارینه‌سنگی میانی استفاده می‌شده است. در مطالعۀ دست‌افزارهای سنگی یک محوطه، مطالعۀ بستر زمین‌شناختی و منشأیابی مادۀ خام مورد استفاده برای ساخت دست‌افزارها دارای اهمیت بسیار است، چراکه انتخاب محل زندگی و یا مهاجرت ابزارسازان پیش از تاریخ تحت تأثیر یافتن مواد خام مناسب برای ساخت دست‌افزارهای مورد نیاز بوده است؛ بر این اساس، در این مقاله نتایج دو آزمایش پتروگرافی (تهیۀ مقطع نازک) و ژئوشیمیایی (طیف‌سنجی فلورسانس پرتو ایکس یا XRF) روی تعدادی دست‌افزار سنگی انتخابیِ به‌دست آمده از اولین فصل بررسی محوطۀ مله‌بوژان دشت سرفیروزآباد استان کرمانشاه و تعدادی از نمونه‌های سنگی به‌دست آمده از سازندهای زمین‌شناسی اطراف این محوطه با هدف مشخص‌ساختن محلی یا وارداتی‌بودن گرهک‌های چرت پراکنده بر سطح آن و در نتیجه منشأیابی مادۀ خام استفاده‌‌شده در ابزارسازی ارائه شده است که در نهایت بر اساس نتایج آنالیزها و نیز بررسی نقشۀ زمین‌شناسیِ منطقه مشخص گردید منشأ سنگ‌های استفاده‌شده در ابزارسازی محلی و به‌احتمال بسیار سازند زمین‌شناسی کشکان (شامل لیتولوژی آهک، ماسه‌سنگ و کنگلومرای قرمزرنگ) بوده است. مقادیر تقریباً مشابه بین عناصر موجود در ذرات رسوبی آبراهه‌ها، گرهک‌های سنگ چرت پراکنده در محوطه و سازند کشکان، یعنی همخوانی عناصر کمیاب با یکدیگر، ملاک این نتیجه‌گیری بوده است.