Mendeley  

Zotero  

Azadi Boyaghchi M, Pourtahmasi K, Afsharpour M, Nejad Ebrahimi S. Identification and comparison between non-woody plant fibers (flax, hemp, kenaf and cotton) with manuscript paper fibers of the 5th, 7th to 12th centuries AH, belonging to the Malek National library and Museum. JRA. 2021; 7 (2) :17-35
URL: http://jra-tabriziau.ir/article-1-274-fa.html

کاغذهای تاریخی متشکل از الیاف گیاهان غیرچوبی هستند، الیافی که تنها در منابعی انگشت شمار به آنان اشاره شده است. این پژوهش بر آن است تا تنوع و بیشترین نوع الیاف گیاهی مورد استفاده در نمونه کاغذهای نسخ خطی قرون 5، 7 الی 12 ه.ق را از طریق تطبیق با نمونه گیاهان موجود بررسی کند. بنابراین با استناد به منابع کتابخانه‌ای در خصوص بیشترین گیاهان مورد استفاده در کاغذسازی، جمع آوری گیاهان غیر‌چوبی و بررسی الیاف آنان با مرفولوژی الیاف کاغذهای نسخ خطی موجود در موسسه کتابخانه و موزه ملی ملک داده‌ها را گردآوری می‌نماید. این داده‌ها بر پایه روش‌های آزمایشگاهی و از طریق معرف میکرو شیمیایی و بررسی‌های میکروسکوپی نوری و پلاریزان بدست آمدند که در نهایت به توصیف، تحلیل و دسته‌بندی انواع الیافِ سازنده در نمونه کاغذهای این پژوهش منتهی شدند. نتایج مطالعات نشان دادند که الیاف گیاهی کتان، شاهدانه، کنف در دو دسته فیبرهای چوبی و پوستی از یکدیگر متمایزند اما این تفاوت پایدار نیست و گاهی از استاندارهای بیومتری الیاف تبعیت نمی‌کند و گاهاً شباهت‌هایی، به ویژه در میان الیاف پوستی‌شان مشاهده می‌گردد. در نمونه کاغذهای مطالعاتی نیز، عمده مواد تشکیل دهنده فیبرهای پوستی گیاهان کتان، شاهدانه و الیاف لینتِ میوه گیاه پنبه حضور دارند و نشانه‌ای از حضور الیاف کنف در میان کاغذهای این نسخ خطی نیست. در خمیر همه این کاغذها، فیبرهای چوبی و سلول‌های همراه به ندرت وجود دارند که کار شناسایی الیاف گیاهی را دشوار می‌سازند، اما حضورشان نقش موثری در امر شناسایی و تشخیص صحیح الیاف گیاهی دارد.