سال 4، شماره 2 - ( 1397 )
سال 4 شماره 2 صفحات 79-61 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Alidadi Soleimani N, Fazeli Nashli H. The Re-evaluation of Kerman Neolithic Chronology Based on the Excavation of Tepe Gav Koshi Esfandagheh- Jiroft. JRA 2018; 4 (2) :61-79
URL: http://jra-tabriziau.ir/article-1-159-fa.html
URL: http://jra-tabriziau.ir/article-1-159-fa.html
علیدادی سلیمانی نادر، فاضلی نشلی حسن. گاهنگاری دوره نوسنگی کرمان بر اساس کاوش‌های باستان‌شناختی تپه گاوکشی اسفندقه - جیرفت. پژوهه باستان سنجی. 1397; 4 (2) :61-79
1- دانشگاه تهران ، nader_134982@yahoo.com
2- دانشگاه تهران
2- دانشگاه تهران
چکیده: (4611 مشاهده)
نخستین کاوش‌های باستان‌شناسی که در دهه چهل خورشیدی در دو تپه باستانی«تل‌ابلیس» و«تپهیحیی» صورت گرفت؛ قدیم‌ترین لایه‌های استقراری را -که البته تاریخ نسبی آن به بیش از نیمه‌های هزاره ششم ق.م نمی‌رسد- به دوره نوسنگی نسبت داده است. کاوش‌های اخیر در تل آتشی بم نیز چالش جدیدی را پیش روی باستان‌شناسان در جنوب شرق ایران قرار داد. ضروری بود تا با انجام پژوهش و لایه‌نگاری در محوطه‌های برخوردار از این دوره مهم فرهنگی، ابهامات پیش روی و ایده‌های مطرح، سامانمند گردد. لذا با طرح این سؤال که کدام محوطه باستانی دربردارنده لایه‌های دوره نوسنگی است؛ پژوهش و کاوش باستان‌شناسی تپه گاو کشی، باهدف آگاهی از وجود یا عدم وجود این دوره مهم فرهنگی در جنوب شرق ایران و سامان بخشیدن به ابهامات یادشده، آغاز شد. این تپه باستانی در دشت اسفندقه جیرفت و جنوب کرمان واقع‌شده است. بر پایه‌ی سه فصل لایه‌نگاری و کاوش لایه به لایه باستان‌شناختی، اسناد و مدارک به‌دست‌آمده و سالیابی مطلق صورت گرفته، این فرهنگ در اواخر هزاره هشتم ق.م، به پشتوانه فرهنگ‌های اسلاف خود به رشد، شکوفایی و بالندگی رسیده و طی هزاره هفتم ق.م تا پایان این هزاره، به حیات خویش ادامه داده است. این فرهنگ هرچند از ارتباطات فرهنگی تجاری منطقه‌ای و فرا منطقه‌ای در مصنوعات سنگی چون ابسیدین برخوردار بوده؛ اما در زمینه سبک سفال دارای مختصات فرهنگی مستقل است؛ و می‌توان گفت که در 7000 ق.م نوسنگی با سفال در محوطه گاوکشی آغاز شده است. از نیمه دوم هزاره هفتم ق.م، گاوکشی از ارتباطات فراگیر منطقه‌ای و فرا منطقه‌ای برخوردار شده و از بیشترین ارتباطات با محوطه‌های نوسنگی که در گستره استان امروزی فارس قرار دارد، برخوردار است. این نوشتار به ارائه گاهنگاری نسبی و مطلق تپه گاوکشی و شرح نتایج حاصله از کاوش‌های صورت گرفته می‌پردازد؛ و تلاشی خواهد داشت تا مختصات فرهنگی آن را در دو بعد محلی و منطقه‌ای تبیین نماید. بر این اعتقادیم که گاوکشی پنجره نوینی را برای ورود به این دوران در منطقه کرمان گشوده است.
یاداداشت علمی: پژوهشي |
موضوع مقاله:
باستان سنجی
دریافت: 1397/8/12 | پذیرش: 1397/10/8 | انتشار: 1397/10/9 | انتشار الکترونیک: 1397/10/9
دریافت: 1397/8/12 | پذیرش: 1397/10/8 | انتشار: 1397/10/9 | انتشار الکترونیک: 1397/10/9
فهرست منابع
1. Darabi H. Reassessment the Neolithization Process of the Central Zagros: Past Approaches Direction future prospects. Tehran University, 2013. [in Persian] [دارابی حجت. ارزیابی مجدد فرایند نوسنگی شدن زاگرس مرکزی: رهیافت‌های گذشته و چشم‌اندازآینده، رساله دکتری باستان‌شناسی. دانشگاه تهران، 1390.]
2. Ajorloo B. The ancient climate of Iran’s plateau in the Neolithic Age. Iran Stud 2012;2:1–20. [in Persian] [آجورلو بهرام. اقلیم دیرین فلات ایران در عصر نوسنگی. پژوهش‌های ایران‌شناسی 1391؛2 :1-20.]
3. Alidadi Soleimani N. Report of the Fifth season of excavation at Gav koshi Esfandagheh Jiroft. Kerman: 2015. [in Persian] [علیدادی سلیمانی نادر. پنجمین فصل گزارش‌های باستان‌شناسی کاوش در تپه گاوکشی اسفندقه جیرفت. اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان کرمان: 1395.]
4. Rafifar j. The popularity of obsidian and its earliest “cultural-technological” exchanges in Iran. J Archeol Hist 1991;5. [in Persian] [رفیع‌فر جلال‌الدین. رواج ابسیدین و کهن‌ترین تبادلات «فرهنگی-تکنولوژیکی» آن در ایران. مجله باستان‌شناسی و تاریخ 1370؛ 5.]
5. Caldwell JR. Pottery and cultural history on the Iranian Plateau. J Near East Stud 1968;27:178–83. [DOI:10.1086/371962]
6. Priket M. Settlement during the early periods.Excavation at Tepe Yahya, Iran 1967. 1975.
7. Lamberg-Karlovsky CC, Beale TW, Adovasio J, Heskel D, Mckerrell H, Meadow RH, et al. Excavations at Tepe Yahya, Iran, 1967-1975. The Early Periods. Am Sch Prehist Res Bull 1986.
8. Mortezayee M. Archaeological Survey and Identificatio in qale Ganj. 2015.
9. Garazhian O, Rahmati M. Period I of Tali-eAtashi: Pre-pottery neolithic culture andarchitecture in the landscape of SE Iran. Pazhohesh-Ha- Ye Bastanshenasi Iran 2012;2:111–48. [in Persian] [گاراژیان عمران، رحمتی مسعود. دوره اول تل آتشی، فرهنگ نوسنگی پیش از سفال و معماری آن در چشم-انداز جنوب شرق ایران. مجله پژوهش‌های باستان‌شناسی ایران1391؛2: 48-111.[
10. Alidadi Soleimani N. Report of the First season of excavation at Gav koshi Esfandagheh Jiroft. Kerman: 2013. [in Persian] [علیدادی سلیمانی نادر. بررسی و شناسایی باستان‌شناسی دشت اسفندقه-جیرفت. میراث فرهنگی استان کرمان: 1385[.
11. Harris E. Principles of Archaeological Stratigraphy. Samira; 1946.
12. Alden JR, Abdi K, Azadi A, Biglari F, Heydari S. Kushk-e Hezar: a Mushki/Jari period site in the Kur river basin, Fars, Iran. Iran 2004;42:25–45. [DOI:10.2307/4300661]
13. Bernbeck R, Abdi K, Gregg M, Heydari S. A note on the Neolithic of the Qara Aghaj Valley, Fars province. Archaeol Reports 2005;4:27–36.
14. Khanipour M, Niknami KA. Sequence Chronology Evaluation of the Neolithic Period at Fars on the Basis of Hormangan Site. J Res Archaeom 2017;3:15–29. [in Persian] [خانی‌پور مرتضی، نیکنامی کمال‌الدین. ارزیابی توالی فرهنگی دوره نوسنگی فارس بر اساس گاهنگاری مطلق محوطه هرمنگان. پژوهه باستان‌سنجی 1396؛ 3: 15-29.]
15. Kharanaghi HA, Nashli HF, Nishiaki Y. Tepe Rahmatabad: A Prepottery and Pottery Neolithic Site in Fars Province. Neolit Iran 2013:108.
16. Hole F. Revisiting the Neolithic. Iran World Essays Iran Art Archaeol Present to Ezat O Negahban (Tehran 1999) 1999:13–27.
17. Darabi H. Revisiting Stratigraphy of Ali Kosh, Deh Luran Plain. Pazhoheshhaye Bastanshenasi Iran 2018;8:27–42. [in Persian] [دارابی حجت. بازنگری لایه‌نگاری تپه علی‌کش، دشت دهلران. پژوهش‌های باستان‌شناسی ایران 1397؛8: 27-42. [
18. Eskandari N. A Reappraisal of the Chronology of the Chalcolithic Period in SE Iran: Absolute and Relative Chronology of Tepe Dehno and Tepe East Dehno, Shahdad. J Res Archaeom 2018;4:23–35. [in Persian] [اسکندری نصیر. ارزیابی گاهنگاری دوره مس‌سنگی جنوب شرق ایران: گاهنگاری مطلق (۱۴C) و نسبی تپه دهنو و تپه دهنو شرقی شهداد با استفاده از روش طیف‌سنج جرمی شتاب‌دهنده (AMS) . پژوهه باستان سنجی. ۱۳۹۷; ۴ (۱) :۲۳-۳۵]
19. Malek Shahmirzadi S. Iran in prehistory, Iranian archeology from the beginning to the dawn of urbanization. Tehran: Cultural Heritage Organization, Iran; 2003. [in Persian] [ملک شهمیرزادی صادق. ایران در پیش از تاریخ، باستان‌شناسی ایران از آغاز تا سپیده دم شهرنشینی. تهران: سازمان میراث فرهنگی کشور، ایران،1382[.
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
