کاربرد تحلیل‌های بلورشناسی در مطالعات فنی آثار تاریخی گچی (مطالعه‌ی موردی گچ بری کوه خواجه‌ی سیستان ملات گچ شادیاخ نیشابور و ملات گچ قلعه الموت قزوین) - پژوهه باستان سنجی
سال 1، شماره 2 - ( 1394 )                   سال 1 شماره 2 صفحات 14-1 | برگشت به فهرست نسخه ها

XML English Abstract Print

Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Mishmastnehi M. The Application of Crystallographic Interpretation on Technical Study of Gypsum-Based Historical Materials (Case studies of stucco decoration of Kuh-e Khwaja and Gypsum Mortars from Shadiakh and Alamut). JRA 2016; 1 (2) :1-14
URL: http://jra-tabriziau.ir/article-1-49-fa.html
میش مست نهی مسلم. کاربرد تحلیل‌های بلورشناسی در مطالعات فنی آثار تاریخی گچی (مطالعه‌ی موردی گچ بری کوه خواجه‌ی سیستان، ملات گچ شادیاخ نیشابور و ملات گچ قلعه الموت قزوین). پژوهه باستان سنجی. 1394; 1 (2) :1-14

URL: http://jra-tabriziau.ir/article-1-49-fa.html

کاربرد تحلیل‌های بلورشناسی در مطالعات فنی آثار تاریخی گچی (مطالعه‌ی موردی گچ بری کوه خواجه‌ی سیستان، ملات گچ شادیاخ نیشابور و ملات گچ قلعه الموت قزوین)
مسلم میش مست نهی
دانشگاه آزاد برلین ، mmishmast@zedat.fu-berlin.de
چکیده:   (8850 مشاهده)

پژوهش و شناخت آثار تاریخی گچی در ایران دو مشکل فنی و واژه شناسی دارد. مشکل فنی موضوع این مقاله، عموماً ناشی از شناخت خصوصیات بلور گچ، هم چون تغییرات حلالیت یا شکل بلوری در اثر حضور مواد افزودنی یا تغییرات محیطی است. در این مقاله 3 نمونه‌ی تاریخی جمع آوری شده از کوه خواجه‌ی سیستان، قلعه الموت قزوین و شادیاخ نیشابور، و 3 نمونه‌ی مدلسازی شده‌ی جدید با توجه به ریزساختار بلوری آن ها بررسی می‌شود. آزمایش XRD حضور فاز غالب انیدریت (CaSO4) را برای هر دو لایه‌ی گچ بری کوه خواجه نشان می‌دهد؛ در حالی که ملات مربوط به شادیاخ دارای فاز غالب ژیپس (CaSO4.2H2O) است. پس از تشخیص عدم حضور ماده‌ی افزودنی آلی در نمونه های تاریخی با روش سوختن تر، از هر نمونه تصاویر SEM تهیه شد. این تصاویر در تشخیص کیفی شکل بلورهای گچ، کنارهم نشینی آ ن ها در ریزساختار نمونه های مختلف و سنجش فشردگی ریزساختار بلوری آن ها به کمک نرم‌افزار پردازش تصویر به‌صورت کمّی کمک می‌کنند. در تصاویر SEM تهیه شده از دو لایه‌ی گچ بری کوه خواجه، بلورهای منوکلنیک ژیپس دیده نمی‌شوند و ملات های گچ شادیاخ و قلعه الموت نیز فقط ساختاری فشرده را نشان می‌دهند؛ در حالی که در نمونه‌های مدلسازی شده، بلورهای گچ به‌وضوح قابل شناسایی هستند. نتیجه‌ی این مشاهدات بیان می‌کند که هرچند استفاده از تصاویر SEM و تحلیل بصری یا پردازش تصویری آن ها، نتایج ارزشمندی در بررسی و شناسایی ریزساختار مواد تاریخی گچی دارند، اما نتایج آن ها باید در کنار آزمایش XRD و پس از تشخیص حضور یا عدم حضور ماده ی افزودنی آلی، تفسیر و بررسی شوند.

واژه‌های کلیدی: مواد تاریخی بر پایه‌ی گچ، بلورشناسی، فن شناسی، آسیب شناسی، SEM، XRD
متن کامل [PDF 2321 kb]   (3895 دریافت)    
یاداداشت علمی: پژوهشي | موضوع مقاله: باستان سنجی
دریافت: 1394/5/5 | پذیرش: 1394/8/25 | انتشار: 1394/12/29 | انتشار الکترونیک: 1394/12/29
چکیده ترکی استانبولی [HTM 2 KB]  (340 دریافت)
فایل تصاویر با کیفیت بالا [RAR 11212 KB]  (111 دریافت)
فهرست منابع
1. Abdel-Aal, E. A., Rashad, M. M., & El-Shall, H. (2004). Crystallization of calcium sulfate dihydrate at different supersaturation ratios and different free sulfate concentrations. Crystal Research and Technology, 39(4), 313-321. [DOI:10.1002/crat.200310188]
2. Bezou, C., Nonat, A., Mutin, J.C., Christensen, A.N., & Lehmann, M. S. (1995). Of the crystal structure of gamma-CaSO4, CaSO4 0.5(H2O), and CaSO4.0.6(H2O) by powder diffraction methods Locality: Maurienne, France. Journal of Solid State Chemistry, 117:165-176. [DOI:10.1006/jssc.1995.1260]
3. Comodi, P., Nazzareni, S., Zanazzi, P. F., & Speziale, S. (2008). High-pressure behavior of gypsum: A single-crystal X-ray study Locality: Valle di Caramanico, Abruzzo, Italy American Mineralogist, 93: 1530-1537. [DOI:10.2138/am.2008.2917]
4. David Kingery, W., Vandiver, P. B., & Prickett, M. (1988). The beginnings of pyrotechnology, part II: Production and use of lime and gypsum plaster in the Pre-Pottery Neolithic Near East. Journal of Field archaeology, 15(2), 219-243. https://doi.org/10.2307/530304 [DOI:10.1179/009346988791974501]
5. Deer, W.A., Howie, R.A., & Zussman, J. (1965). Rock-Forming Minerals. Vol. 5, New Yourk: John Wiley and Sons.
6. Gourdin, W. H., & Kingery, W. D. (1975). The beginnings of pyrotechnology: Neolithic and Egyptian lime plaster. Journal of Field Archaeology, 2(1-2), 133-150. https://doi.org/10.2307/529624 [DOI:10.1179/009346975791491277]
7. Hudson-Lamb, D. L., Strydom, C. A., & Potgieter, J. H. (1996). The thermal dehydration of natural gypsum and pure calcium sulphate dihydrate (gypsum). Thermochimica acta, 282, 483-492. [DOI:10.1016/0040-6031(95)02819-6]
8. Jianquan, Li. Guozhong, Li. Yanzhen, Yu. (2007). The influences of gypsum water-proofing additive on gypsum crystal growth. Materials letters, 61(3), 872-876. [DOI:10.1016/j.matlet.2006.06.005]
9. Kröger, J. (1982). Sasanidischer Stuckdekor: Ein Beitrag zum Reliefdekor aus Stuck in sasanidischer und frühilsamischer Zeit nach den Ausgrabungen von 1928/9 und 1931/2. Mainz: Philipp Von Zabern.
10. Middendorf, B. (2002). Physico-mechanical and microstructural characteristics of historic and restoration mortars based on gypsum: current knowledge and perspective. Geological Society, London, Special Publications, 205(1), 165-176. [DOI:10.1144/GSL.SP.2002.205.01.13]
11. Shih, W. Y., Rahardianto, A., Lee, R. W., & Cohen, Y. (2005). Morphometric characterization of calcium sulfate dihydrate (gypsum) scale on reverse osmosis membranes. Journal of Membrane Science, 252(1), 253-263. [DOI:10.1016/j.memsci.2004.12.023]
12. Torraca, G. (1982). Porous Building Materials-Materials Science for Architectural Conservation. Rome: ICCROM.
بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.

کلیه حقوق این وب سایت متعلق به پژوهه باستان سنجی می باشد.

طراحی و برنامه نویسی : یکتاوب افزار شرق

© 2024 CC BY-NC 4.0 | Journal of Research on Archaeometry

Designed & Developed by : Yektaweb