دوفصلنامه
برگشت به فهرست مقالات |
برگشت به فهرست نسخه ها
سعید صفری1 
، مجید منتظر ظهوری*2 ، محمد قربانی3
، مجید منتظر ظهوری*2 ، محمد قربانی3
1- دانشگاه تهران
2- دانشگاه تهران ،majidzohouri@ut.ac.ir
3- دانشگاه شریف
2- دانشگاه تهران ،
3- دانشگاه شریف
چکیده: (223 مشاهده)
در هر عصری سکه‌ها بازتابی از اوضاع اقتصادی، سیاسی و اجتماعی آن دوران بوده و مواردی نظیر جنس، عیار، جرم و یا حتی مکانیزم ضرب آنها منعکس کننده اوضاع و شرایط در آن دوره مشخص بوده است. این موضوع به مقطع و دوره زمانی خاصی در گذشته اختصاص نداشته و واقعیتی است که همواره از دوران باستان تا عصر حاضر وجود داشته است. در دوران معاصر و در دوره‌ی پهلوی دوم مجموعا ۹ سکه با ارزش‌های ریالی متفاوت تحت اشکال مختلف ضرب شد که سکه‌ی ۵۰ دیناری از معدود سکه‌هایی است که تقریبا در تمام طول مدت این دوره بدون وقفه ضرب گردید. بنابراین، بررسی و مطالعه جنس، جرم و مکانیزم ضرب این سکه در طول بازه زمانی مذکور می‌تواند به خوبی بیانگر وضعیت کشور در این دوره باشد. بررسی‌های انجام گرفته در این پژوهش نشان داد که نخستین نوع از سکه‌های ۵۰ دیناری در سال ۱۳۲۲ از جنس مس ضرب گردید که پس از گذشت مدت زمانی بسیار کوتاه به دلیل مقاومت پایین در برابر خوردگی با سکه‌های اصطلاحا برنزی جایگزین گردید. هر چند که نتایج آنالیزهای عنصری انجام شده نشان داد که آلیاژ به کار رفته در این سکه‌ها برنج می‌باشد. ضرب سکه‌های اصطلاحا برنزی تحت دو جرم متفاوت تا اواسط دهه پنجاه ادامه یافت اما نهایتا در سال 1354، افزایش تورم و پیشی گرفتن ارزش فلز استفاده شده از ارزش ریالی سکه و همچنین عدم امکان‌پذیری ضرب سکه با جرم کمتر منجر شد که مکانیزم نورد فلزات پیش از فرایند سکه‌زنی، از فرایند نورد ساده به نورد اتصالی (نورد ساندویچی) تغییر پیدا کند. در نتیجه، امکان تولید سکه‌هایی که مغز آنها را فلزی با ارزش ریالی پایین (آهن) و سطح آنها را آلیاژهای مقاوم به خوردگی (آلیاژهای مس) تشکیل داده است، فراهم آمد و ضرب سکه‌های 50 دیناری با مکانیزم مذکور حتی تا سال 1358 پس از انقلاب اسلامی نیز ادامه یافت.
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
