Mendeley  

Zotero  

Daneshzadeh R, pourtahmasi K, Oladi R, Rahmani G. Comparing the Dating of Mazandaran’s Saqanefars Using Dendrochronology and Thermoluminescence methods.(Case Study: Qaemshahr City). JRA 2023; 9 (1) :9-0
URL: http://jra-tabriziau.ir/article-1-372-fa.html

سقانفار، بنائی چوبی در استان مازندران بوده که دارای کاربردی مذهبی می‌باشد. با توجه به اهمیت تاریخی و فرهنگی سقانفارهای مازندران، مطالعات سالیابی مطلق با روش‌های علمی و قابل استناد بر روی آن‌ها صورت نگرفته است و پژوهش‌ها عمدتاً بر روی نقاشی‌های درون آن و یا معماری آن‌ها بوده است. در این پژوهش، برای نخستین بار در کشور، قدمت دو سقانفار شهرستان قائم‌شهر (وسطی‌کلا و سیدابوصالح) با روش‌های گاه‌شناسی درختی و ترمولومینسانس تعیین شدند. در این روش ابتدا از تیرها و ستون های سازه دو سقانفار با مته رویش سنج و عکسبرداری از مقاطع نمونه برداری انجام شد. آنگاه نمونه‌های چوبی تهیه شده زیر دستگاه اندازه گیری LINTAB با دقت یکصدم میلیمتر اندازه گیری شدند و نمونه های تصویری با نرم‌افزار ImageJ اندازه گیری شدند. برای ارزیابی ترمولومینسانس، نمونه‌هایی از آجرهای پی سقانفار تهیه و برای تاریخ‌گذاری به آزمایشگاه منتقل شدند. در بررسی گاه‌شناسی درختی به کمک تطابق سری زمانی مرجع از پهنای حلقه‌های رویش بلوط منطقه گرگان با نمونه‌های مستخرج از سقانفارها مشخص شد که این بناها در دوره قاجار (وسطی کلا، 1856 میلادی و سیدابوصالح، 1881 میلادی) ساخته شدند و در دوره‌های تاریخی پس ‌از آن، مرمت و حتی دستخوش تغییرات ازنظر ابعاد گردیدند. نتایج آزمایش‌های ترمولومینسانس انجام‌شده برروی آجرهای پی سقانفارها با نوسان پنج‌ساله، قدمت مورد سقانفار سیدابوصالح را 140 سال (زمان ساخت بنای اصلی) و قدمت سقانفار وسطی کلا را 50 سال (زمان ساخت بنای الحاقی) تعیین نمود. مقایسه این دو روش با هم نشان داد که درصورت وجود نمونه‌های چوبی مناسب برای استفاده در تکنیک گاه‌شناسی درختی، این روش از دقت بالاتری برخودار خواهد بود.