Mendeley  

Zotero  

Bidar L, Noohi N, Hadian Dehkordi M. Comparative study of antifungal activity of three herbal essential oil of Thymus, Lavender, and Boswellia on paper. JRA 2022; 8 (2) :101-114
URL: http://jra-tabriziau.ir/article-1-339-fa.html

قارچ‌ها نقش غالبی در تخریب میراث فرهنگی دارند و به دلیل فعالیت آنزیمی بالا می‌توانند در مواد مختلفِ موجود در ساختار اشیای هنری تاریخی ساکن شوند و منجر به تخریب آن‌ها گردند. با توجه به ساختار سلولزی کاغذ، آثار کاغذی نگهداری‌شده در کتابخانه‌ها و مراکز اسناد بسیار در معرض آسیب میکرواُرگانیسم‌ها ازجمله قارچ‌ها قرار دارند و همواره بخش‌های بایگانیِ اسناد با معضل آلودگی‌های بیولوژیکی روبه‌رو هستند. با توجه به آثار مُضر استفاده از مواد شیمیایی بر آثار کاغذی و همچنین اثر سمی آن‌ها روی موزه‌داران و حفاظتگران در مجموعه‌های موزه‌ای و کتابخانه‌ها، یافتن جایگزینی مناسب برای مقابله با قارچ‌های مخرب بسیار لازم و ضروری است. در این راستا، استفاده از اسانس‌های گیاهی همواره مورد توجه بوده و هست. با توجه به تنوع و فراوانی گیاهان دارویی در کشورمان ایران، در این مطالعه اثر ضد قارچی اسانس سه گیاه آویشن شیرازی، اسطوخودوس و کُندر روی دو سویۀ قارچی شایع جداسازی‌شده از اسناد تاریخی شامل پنیسیلیوم و آسپرژیلوس نیجر مورد ارزیابی قرار گرفت. همچنین تأثیرات فیزیکی (ضخامت و وزن) و شیمیاییِ (تغییرات اسیدیته و رنگ) احتمالیِ استفاده از این اسانس‌ها به‌عنوان مادۀ ضدعفونی‌کننده روی آثار کاغذی مورد مطالعه قرار گرفت تا مشخص شود کدام اسانس می‌تواند مناسب‌ترین گزینه برای آفت‌زدایی آثار مکتوب باشد. به این منظور، از روش انتشار دیسک در آگار و انتشار چاهک در آگار برای ارزیابی فعالیت ضد قارچی هر اسانس استفاده شد. همچنین اثر ضد قارچی ترکیبات فرار اسانس‌ها با بخوردادن نمونه‌های کاغذی آلوده بررسی شد. بررسی اثرات فیزیکی و شیمیایی احتمالی اسانس‌ها روی نمونه‌های کاغذ، با استفاده از متغیرهای تغییر رنگ (ΔEab)، ضخامت (ΔI)، وزن (Δm) و pH (ΔpH) روی کلیۀ نمونه‌های کاغذ تیمارشده با اسانس در مقایسه با نمونۀ شاهد انجام شد. نتایج به‌دست‌آمده در این مطالعه تأیید می‌کند که سه اسانس مورد بررسی دارای اثر ضد قارچی روی پنی‌سیلیوم و آسپرژیلوس نیجر هستند. ولی بر اساس دوز مورد نیاز برای فعالیت ضد قارچی، می‌توان گفت اسانس آویشن فعالیت ضد قارچی بیشتری نسبت‌به اسانس اسطوخودوس و کُندر دارد. آویشن به دلیل اثر ضد قارچی و میکروبی بالا و همچنین عدم مشاهدۀ اثرات نامطلوب آن بر ویژگی‌های فیزیکی و pH کاغذ، گزینۀ مناسب‌ و امیدوار‌کننده‌ای برای حفاظت از آثار کاغذی در برابر تخریب زیستی ناشی از قارچ‌ها به‌شمار می‌آید.