Mendeley  

Zotero  

Imani E. Using Hard-Shell Molding in Restoration and Reconstruction of Capitals of Sadaghiani House of Tabriz to Conserve and Promote the Quality of Original Specimen Form Details . JRA 2018; 4 (1) :95-100
URL: http://jra-tabriziau.ir/article-1-149-fa.html

قابلیت­ های ویژه گچ باعث گردیده تا در معماری ایران در دوره ­های مختلف تاریخی به­ عنوان یکی از مصالح پرکاربرد مورداستفاده قرار گیرد. ویژگی‌هایی همچون قیمت پایین نسبت به سایر مصالح، مقاومت مطلوب در برابر عوامل محیطی، زودگیر بودن و شکل‌پذیری و رنگ‌پذیری عالی را می­توان از دلایل اصلی به ­کارگیری گچ در سطح گسترده در معماری ایران دانست. این قابلیت­ ها باعث گردیده تا در اکثر دوره ­های تاریخی، گچ به­ عنوان ماده اصلی تزیینات داخلی بناها مورداستفاده قرار گیرد، از طرفی شکل‌پذیری آسان و زودگیر بودن باعث گردیده تا معماران ایرانی در تزیینات مختلف نمای بیرونی بناها نیز از گچ بهره گیرند. اما آسیب‌پذیری گچ در مقابل رطوبت و تغییرات سریع آب و هوایی در مناطق کوهستانی باعث کاهش عمر مفید و آسیب ­پذیری آن در تزیینات بیرونی بناها می­ شود لذا مرمت و بازسازی تزیینات بیرونی بناهای تاریخی در دوره ­های زمانی کوتاه‌مدت لازم و ضروری است. مجموعه خانه صدقیانی تبریز یکی از بناهای ثبت‌شده در فهرست آثار ملی به شماره 7498 در تاریخ 12/11/1381 است که در تزیین نمای بیرونی بنا و سرستون­ ها از گچ استفاده شده است. این مجموعه در اواسط دوره قاجار ساخته شده که بخش اعظم آن در اثر عوامل مختلف تخریب شده بود که سرستون­ های گچی مجموعه نیز به‌صورت کامل آسیب دیده بودند. مرمت این مجموعه پس از تغییر کاربری و واگذاری آن به دانشگاه هنر اسلامی تبریز از سال 91 آغاز گردید. پس از بازسازی بخش­ های مختلف بنا معدود نمونه ­های باقیمانده سرستون­ ها مرمت و بازسازی گردید. ساخت مجدد سرستون­ های تخریب‌شده دارای عناصر فرمی پیچیده و جزئیات زیاد، مستلزم صرف هزینه و زمان زیادی بود. ازاین‌رو به­ کارگیری روش­ های جایگزین و استفاده از پتانسیل شیوه­ های مورداستفاده در حوزه ­های مرتبط ضروری می ­نمود. به همین منظور جهت تکثیر سرستون­ های مرمت‌شده با حفظ ویژگی‌های فرمی و جزئیات ساختاری نمونه از روش قالب‌گیری Hard-Shell Molding استفاده گردید که برای قالب‌گیری قطعات و آثار هنری و صنعتی که دارای عناصر فرمی پیچیده و فضاهای منفی در ساختار آن است، مناسب است. این روش به دلیل دارا بودن پوسته سخت که معمولاً از مواد کامپوزیت پایه پلیمری FRP استفاده می­شود دارای استحکام خوبی بوده در قالب­ ریزی، مونتاژ و نصب قالب بر روی موقعیت تعیین شده و همچنین استفاده از هسته منعطف که عموماً با رزین سیلیکون ساخته می­ شود، تعداد بخش­ ها یا لته­ های قالب را کم کرده و جزییات فرمی و فضاهای منفی را با کیفیت مطلوب ایجاد می ­نماید. بر همین اساس یکی سرستون ­های باقیمانده با جزییات فرمی کامل ­تر انتخاب و مراحل مرمت و تکمیلی بر روی آن اجرا و سپس مراحل قالب­ گیری و تکثیر نمونه اصلی انجام گردید. استفاده از این روش در قالب‌گیری و بازسازی نمونه­ های تخریب‌شده باعث ارتقاء کیفیت، استحکام و تسریع فرآیند مرمت و بازسازی بنا گردید که در یادداشت فعلی به‌صورت خلاصه مراحل کار گزارش شده است.