Mendeley  

Zotero  

Hamzavi Y, Khaleghi Sani N. (2024). An Investigation into the Characterization of mortar in a historical structure called Soqāya of Rab’-e Rashidi Complex in Tabriz. JRA. 10(1), 101-117. doi:10.52547/jra.10.1.349
URL: http://jra-tabriziau.ir/article-1-349-fa.html

محوطه تاریخی ربع رشیدی تبریز که در سال 700 ه.ق. ساخته ‌شده است تا سده دهم ه.ق. به صورت  های مختلف نظامی و مسکونی مورد استفاده قرارگرفته است. یکی از سازه  های معماری ربع رشیدی، سازۀ آبی موسوم به سُقایه است که در جبهه جنوب شرقی قرار دارد. کاوش باستان‌شناختی محل موسوم به سُقایه ربع رشیدی از سال 1386 توسط معاونت میراث فرهنگی تبریز شروع شده است. ولی در این مدت، مطالعۀ فنی بر روی ملات (ملات دیوارچینی و ملات اندود) در این بخش از مجموعۀ ربع رشیدی انجام نپذیرفته است. مطالعات فنی بر روی مواد و مصالح این سازۀ آبی (پژوهش پیش   رو بخشی از این مطالعات است)، می  تواند در آینده به شناخت هویت و کاربری بنا منجر شود. از طرفی برای حفاظت صحیح اثر و همچنین مداخلات مرمتی، نیازمند شناخت فنی ملات در این مجموعه هستیم؛ بنابراین فنّاوری ملات به‌کار رفته در این سازۀ آبی، نیازمند بازشناسی با روش  های علمی اعم از مطالعات میدانی و آزمایشگاهی و تحلیلی و تجربی است. در این راستا، از سه لایۀ اندود و همچنین ملات آجرچینی، نمونه  برداری شد و مطالعات XRD, XRF, SEM-EDS انجام شد. درنتیجۀ مطالعات مشخص شد که ملات آجرچینی و ملات لایه  های اندود، آهکی است. در مرحلۀ عمل  آوری، به همۀ ملات  ها مقداری ماسه و خاک اضافه ‌شده است با این تفاوت که میزان خاک و ماسه در ملات آجرچینی بسیار بیشتر بوده و به همین دلیل، کیفیت آن نسبت به ملات اندود  ها پایین  تر است. همچنین در ملات لایه  های اندود، مقدار کمی دانه  های زغال شناسایی شد.