سال 5، شماره 1 - ( 1398 )
سال 5 شماره 1 صفحات 185-179 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Shokrpur S, Mirshafiee M. The Treatise "al-Durra al-Meknuna," the Oldest Written Document on the Luster Enamel. JRA 2019; 5 (1) :179-185
URL: http://jra-tabriziau.ir/article-1-189-fa.html
URL: http://jra-tabriziau.ir/article-1-189-fa.html
شکرپور شهریار، میرشفیعی سید محمد. رساله ی« الدرّه المکنونه»، قدیمی ترین سند مکتوب در باب مینای زرین فام. پژوهه باستان سنجی. 1398; 5 (1) :179-185
1- دانشگاه هنر اسلامی تبریز ، sh.shokrpour@tabriziau.ac.ir
2- دانشگاه هنر اسلامی تبریز
2- دانشگاه هنر اسلامی تبریز
چکیده: (3512 مشاهده)
کتاب خطی « الدرّه المکنونه» تألیف جابر بن حیّان دانشمند و شیمیدان قرن دوم ه.ق است. کتاب « الدرّه المکنونه» در سال‌های اخیر توسط احمد یوسف الحسن به‌طور اتفاقی در کتابخانه‌ی ملّی فرانسه پیدا شد و موردتوجه قرار گرفت. در حال حاضر کتاب خطی « الدرّه المکنونه» قدیمی‌ترین سند مکتوب درباره‌ی مینای زرین‌فام محسوب می‌شود و دارای فرمول‌های گسترده در این زمینه است. تعداد 118 دستورالعمل درباره‌ی ترکیبات زرین‌فام توسط جابر در این کتاب ارائه‌شده است. تا پیش‌ازاین گمان می‌رفت کتاب «جواهرنامه نظامی» تألیف محمدبن ابی البرکات نیشابوری قدیمی‌ترین سند مکتوب درباره‌ی مینای زرین‌فام باشد. پیدایش کتاب «الدرّه المکنونه» تألیف جابر بن حیّان به‌درستی نشان می‌دهد که چگونه پدر علم شیمی یعنی جابر به دستورالعمل‌های مینای زرین‌فام پرداخته است و این بسیار حائز اهمیت است که این موضوع در قرن دوم هجری یعنی هم‌زمان با پیدایش نقاشی مینای زرین‌فام شیشه رخ‌داده و گویای آن است که چگونه جابر این فرمول‌ها را تدوین و اشاعه داده و این کتاب منبعی برای آثار دیگر دانشمندان در سده‌های بعدی بوده است. در این رساله به‌غیراز زرین‌فام مباحث و دستورالعمل‌هایی درباره‌ی تولید شیشه‌ی رنگی و رنگ‌آمیزی گوهرها به شیوه‌ی نفوذ دادن و درباره‌ی عمل‌آوری مروارید و عرضه‌ی دستورالعمل‌هایی در زمینه‌ی چسب‌ها نیز آمده که دارای اهمیت است.
واژه‌های کلیدی: مینای زرین فام، الدرّه المکنونه، جابربن حیان، شیشه ی دوران اسلامی، نقاشی شیشه و سفال، نسخه ی خطی
یاداداشت علمی: معرفی و نقد کتاب |
موضوع مقاله:
باستان سنجی
دریافت: 1398/2/22 | پذیرش: 1398/3/5 | انتشار: 1398/4/10 | انتشار الکترونیک: 1398/4/10
دریافت: 1398/2/22 | پذیرش: 1398/3/5 | انتشار: 1398/4/10 | انتشار الکترونیک: 1398/4/10
فهرست منابع
1. Hayyan J ibn. Kitab al-durra al-maknuna. B.N. MS Arabe; 6915.
2. Al-Hassan AY. An Eighth Century Treatise on Glass. Hist Sci Technol www.History-Science-Technology.com 2009.
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
