سال 3، شماره 2 - ( 1396 )
سال 3 شماره 2 صفحات 14-1 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Sedghi Y, Abedi A, Razani M, Heydari M. Chemical-Mineralogical Analyses of the Exquisite Pottery of Life Cycle from Prehistoric Cemetery of Keshik in Sistan and Baluchistan, Southeast Iran. JRA 2017; 3 (2) :1-14
URL: http://jra-tabriziau.ir/article-1-71-fa.html
URL: http://jra-tabriziau.ir/article-1-71-fa.html
صدقی یاسین، عابدی اکبر، رازانی مهدی، حیدری محمد. ساختارشناسی خمره ی نو یافته ی سفالی چرخه ی زیستی متعلق به گورستان پیش ازتاریخی کِشیک سیستان و بلوچستان، جنوب شرق ایران. پژوهه باستان سنجی. 1396; 3 (2) :1-14
یاسین صدقی 
1، اکبر عابدی2 
، مهدی رازانی2 ، محمد حیدری3
1، اکبر عابدی2 ، مهدی رازانی2 ، محمد حیدری3
1- دانشگاه هنر اسلامی تبریز ، yassinsedghi@gmail.com
2- دانشگاه هنر اسلامی تبریز
3- اداره کل میراث فرهنگی استان سیستان و بلوچستان
2- دانشگاه هنر اسلامی تبریز
3- اداره کل میراث فرهنگی استان سیستان و بلوچستان
چکیده: (5665 مشاهده)
کشف اتفاقی محوطه پیش از تاریخی کشیک در شهرستان نیک‌شهر استان سیستان و بلوچستان منجر به شناسایی یک گورستان هزاره سوم ق.م. گردید که دربردارنده آثار ارزشمند سفالی، فلزی و بقایای تدفین بود. در این میان یک خمره سفالی یافت گردید که با توجه به اهمیت و نقوش موجود در سطح آن نیازمند بررسیهای علمی جزئی و دقیقتری بود. این خمره سفالی بر اساس نحوه تکرار نقوشش، خمره چرخه زیستی نامیده شده است. به منظور بررسی فن ساخت، شرایط پخت و کوره، بومی یا وارداتی بودن آن و همچنین شناسایی رنگدانه های به کار رفته برای ایجاد نقوش با روش های آنالیز پراش پرتوایکس به روش پودری (XRPD)، آنالیز طیف بینی پاشنده انرژی پرتو ایکس کوپل شده به میکروسکوپ الکترونی روبشی (SEM-EDX) و مطالعه مقطع نازک سفال (OPM) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج حاصل از روشهای فوق نشان دهنده ی استفاده از خاک هایی با منشأ آبرفتی و منطق های رودخانه کشیک دارد که حاکی از منشأ محلی و بومی سفال بررسیشده در این منطقه است. همچنین در ساخت خمره هیچگونه تنوعی از کانیها مشاهده نمیشود و عمده کانی موجود در آن کوارتز با دانه های ریز رسوبی است. در پخت سفال شرایط اکسیداسیون و همچنین احیا را با توجه به حضور پیک کربن (گرافیت) و مغز خاکستری سفال میتوان اثبات نمود. رنگدانه مورداستفاده جهت تزئین نقوش دارای عناصر آهن و منگنز است که به جهت پایداری و پایه معدنی آنها استفاده شده و در ترکیب با یکدیگر، تنالیتهای از رنگ قهوهای تا سیاه را ایجاد مینماید.
واژه‌های کلیدی: خمره منسوب به چرخه زیستی، ساختارشناسی سفال، گورستان کشیک نیک‌شهر بلوچستان، عصر مفرغ، XRPD، SEM-EDX، OPM
یاداداشت علمی: پژوهشي |
موضوع مقاله:
باستان سنجی
دریافت: 1395/12/14 | پذیرش: 1396/3/30 | انتشار: 1396/10/7 | انتشار الکترونیک: 1396/10/7
دریافت: 1395/12/14 | پذیرش: 1396/3/30 | انتشار: 1396/10/7 | انتشار الکترونیک: 1396/10/7
فهرست منابع
1. Heydari M. Reporting speculation and organizing Keshik cemetery of Nikshahr city. Zahedan: Administration of cultural heritage, handicrafts and tourism organization of Sistan and Baluchistan [unpublished report]; 2013.[in Persian]
[حيدري محمد. گزارش گمانه زني و ساماندهي گورستان كشيك شهرستان نيك شهر. زاهدان: اداره كل ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري استان سيستان وبلوچستان(گزارش منتشر نشده)؛1391.]
2. Dehghan S. Exploring the role of Antelopes in artworks of ancient [Unpublished M.A thesis]. Islamic Azad University, Department of archaeology, central Tehran Branch, Iran, 2011. [in Persian]
[دهقان ساناز. بررسی نقش بزکوهی در آثار هنری ایران باستان [منتشر نشده]. پایان نامه کارشناس ارشد گروه باستان شناسی. دانشگاه آزاد اسلامی. واحد تهران مرکز؛1389.]
3. Afzaltousi E. Rug the preserver of wild goat figure since the ancient times. J Negareh 2013;31:55–67. [in Persian]
[افضل طوسی عفت السادات. گلیم حافظ نگاره بزکوهی از دوران باستان. فصلنامه علمی پژوهشی نگره 1391؛31: 67-55.]
4. Hatam G. The role and symbolism in ancient potteries of Iran. Art Mag 1996;24:355–78. [in Persian]
[حاتم غلامعلی. نقش و نماد در سفالینه های کهن ایران. مجله هنر 1374؛24: 378-355.]
5. Sarraf MR. Kidin Hutran bronze cup from Arjan Behbahan. Journal of Asar 1991;17:40–61. [in Persian]
[صراف محمد رحیم. جام برنزی کیدین هوتران مکشوفه از «ارجان» بهبهان. اثر 1369؛17: 40-61.]
6. Sedghi Y. Pathology, technology, conservation and restoration potteries of Keshik cemetery in Nikshahr, Balouchistan. [Unpublished B. A. thesis]. University of Zabol, Department of Restoration of Monuments. Iran, 2014. [in Persian]
[صدقی یاسین. آسیب شناسی، فن شناسی، حفاظت و مرمت سفال های گورستان کشیک نیک شهر بلوچستان [منتشر نشده]. پایان نامه کارشناسی مرمت آثار تاریخی، گروه مرمت آثار تاریخی. دانشگاه زابل؛1393.]
7. Sedghi Y. Conservation and restoration measures of discovered potteries from Keshik cemetery in Nikshahr, Balouchistan. Journal of Kav, cultural heritage administration handicrafts and tourism organization of Sistan and Baluchestan 2016;2:12–5. [in Persian]
[صدقی یاسین. اقدامات حفاظتی و مرمتی سفالینه های مکشوفه از گورستان منطقه کشیک نیک شهر بلوچستان. کاو، ماهنامه تخصصی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان سیستان و بلوچستان 1395؛2: 12-15.]
8. Talai H. The bronze age of Iran. Tehran: SAMT; 2012. [in Persian]
[طلائی حسن. عصر مفرغ ایران. چاپ پنجم. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه ها (سمت)؛1391.]
9. Stein A, Andrews FH, Hobson RL. Archaeological reconnaissances in north-western India and south-eastern Iran. Macmillan; 1937.
10. S-Sajjadi SM. Eight Speech: Archeology and History of Balouchistan. Cultural heritage organization, Iran; 1996. [in Persian]
[سیدسجادی سیدمنصور. هشت گفتار: باستان شناسی و تاریخ بلوچستان، تهران: سازمان میراث فرهنگی کشور؛1374.]
11. Iran G organization and mineral explorations of. Geological map of 1:2500000 Nikshahrcity. Tehran: Offest; 1989. [in Persian]
[سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور. نقشه زمین شناسی 1:2500000 شهرستان نیک شهر. تهران: افست؛1367.]
12. Quinn PS. Ceramic petrography: the interpretation of archaeological pottery & related artefacts in thin section. Archaeopress; 2013.
13. Riederer J. Thin section microscopy applied to the study of archaeological ceramics. Hyperfine Interact 2004;154:143–58. [DOI:10.1023/B:HYPE.0000032029.24557.b1]
14. Reedy CL. Thin-section petrography of stone and ceramic cultural materials. Archetype; 2008.
15. Betancourt PP, Peterson SE. Thin-section Petrography of ceramic materials. Institute for aegean Prehistory, archaeological excavation manual 2009;2.
16. Noghani S, Emami SM. Secondary Calcite in texture of pottery from Persepolis, Iran, Florida: 38th international symposium in archaeometry, Florida, U.S.A. in Press; 2010;3:15-34. [in Persian]
[نوغانی سمیه، امامی سیدمحمدامین. ساختارشناسی سفال جلینگی متعلق به دوران پارتی براساس مطالعات آرکئومتریک (باستان سنجی). مجله مطالعات باستان شناسی 1390؛15:3– 34.]
17. Emami SM, Trettin R. Phase generating processes in ancient ceramic matrices through microstructure investigation with high resolution microscopy methods. Journal of Advanced Microscopy Research 2010;5:181–9. [DOI:10.1166/jamr.2010.1040]
18. Rathossi C, Ποντίκης Γ, Τσώλη-Κατάγα ΠΣ. Mineralogical differences between ancient sherds and experimental ceramics: indices for firing conditions and post-burial alteration. Δελτίον Της Ελληνικής Γεωλογικής Εταιρίας 2010;43:856–65.
19. Emami SMA, AriyaNasab S, Ahmadi H, A-Chavordi A, F-Kaliri P. Archaeology methods for structuralogy of discovered bricks from brick walls of Takhte- Jamshid. Journal of Archaeological Studies 2015;6:1-19. [in Persian]
[امامی سیدمحمدامین، آریا نسب سیمین، احمدی حسین، عسگری چاوردی علیرضا، فرانچسکو کالیری پیر. روش های باستان سنجی به منظور ساختارشناسی آجرهای کشف شده از تل آجری تخت جمشید. مجله مطالعات باستان شناسی 1393؛1:6-19.]
20. Darchuk L, Tsybrii Z, Worobiec A, Vázquez C, Palacios OM, Stefaniak EA, et al. Argentinean prehistoric pigments’ study by combined SEM/EDX and molecular spectroscopy. Spectrochim Acta Part A Mol Biomol Spectrosc 2010;75:1398–402. [DOI:10.1016/j.saa.2010.01.006]
21. Rapp G. Archaeomineralogy (Natural Science in Archaeology) 2009.
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
