Mendeley  

Zotero  

Mortazavi Mehrizi M, Farjami M. Geoarchaeological study of the pottery of Gebri Mud (Mud B) ancient site, Sarbisheh, Southern Khorasan in order to determine making-materials and provenance. JRA 2023; 9 (2) :125-143
URL: http://jra-tabriziau.ir/article-1-386-fa.html

زمین‌‌‌باستان‌‌‌شناسی یکی از علوم میان‌‌‌رشته‌‌‌ای است که از روش‌‌‌ها و مفاهیم علوم ‌‌‌زمین برای مسائل پژوهش‌‌‌های باستان‌‌‌شناسی استفاده می‌‌‌کند. تپه باستانی گبری مود یکی از محوطه‌‌‌های شاخص دوره اشکانی در خراسان جنوبی است که تاکنون مطالعات متعدد جهت تعیین حریم، کاوش، لایه‌‌‌نگاری، طبقه‌‌‌بندی و تحلیل گونه‌‌‌شناختی سفال‌‌‌های این محوطه صورت گرفته است. سفال-های محوطه گبری مود شامل انواع سفال‌‌‌های ساده و بدون لعاب، سفال‌‌‌های داغ‌‌‌دار و سفال‌‌‌های لوندو هستند که برخی از گونه-های آن (به‌‌‌ویژه انواع داغ‌‌‌دار و لوندو) از جمله سفال‌‌‌های محلی شاخص جنوب شرق ایران هستند. آیا بین نوع ترکیب مواد سازنده مورد استفاده در ساخت سفال‌‌‌های این منطقه و مناطق مجاور در دوره اشکانی ارتباطی وجود دارد؟ از ‌‌‌آنجایی‌‌‌که جنبه وارداتی ‌‌‌بودن این سفال‌‌‌ها از مناطق جنوب‌‌‌شرق ایران، مکران و سیستان مطرح شده است، منشأیابی آثار فوق بر اساس تحلیل ترکیب کانی‌‌‌شناسی (مطالعات پتروگرافی رسوبی) و نحوه ارتباط ترکیب آنها با موقعیت زمین‌‌‌‌‌‌شناختی منطقه مورد بررسی قرار گرفته است. در انجام این تحقیق، از روش‌‌‌های میدانی- آزمایشگاهی بهره گرفته شده و علاوه ‌‌‌بر جمع‌‌‌آوری نمونه‌‌‌های سفالی ساده، از نمونه‌‌‌های رسوبی دیواره محوطه، پادگانه‌‌‌های آبرفتی مجاور محوطه و سنگ‌‌‌ریزه‌‌‌های پراکنده در سطح و اطراف محوطه نمونه‌‌‌برداری شده است. به‌‌‌منظور تعیین ویژگی‌‌‌های زمین‌‌‌شناسی مصنوعات سفالی و ماهیت مواد خام به‌‌‌کار‌‌‌رفته در ساخت آنها، مطالعه مقاطع نازک تهیه شده از آنها توسط میکروسکوپ پلاریزان صورت گرفته و ترکیب اجزاء سازنده با ترکیب واحدهای سنگی اطراف منطقه و نمونه‌‌‌های‌‌‌ رسوبی جمع‌‌‌آوری شده که ناشی از هوازدگی و فرسایش آنها هستند، مقایسه شده است. تشابه ترکیب پتروگرافی مواد خام سفال‌‌‌های ساده محوطه گبری مود با مجموعه‌‌‌های سنگی و رسوبات آبرفتی اطراف محوطه جنبه وارداتی ‌‌‌بودن این سفال‌‌‌ها از مناطق جنوب شرق ایران را رد کرده و احتمال بومی ‌‌‌بودن و ساخته‌‌‌شدن این آثار فرهنگی را در نزدیکی محل کشف آنها تقویت می‌‌‌کند.