Mendeley  

Zotero  

Behnia A, Zarei M E. Investigating the Pattern of Bijar Garrus’ Sites throughout the Middle Centuries of the Islamic Era Based on the GIS analysis. JRA 2023; 9 (2) :41-62
URL: http://jra-tabriziau.ir/article-1-385-fa.html

شهرستان بیجار در مرتفع‌ترین نقطه شرق استان کردستان و در محور ارتباطی شمال‌‌غرب به غرب قرار گرفته است. فعالیت‌های پژوهشی در ارتباط با دوران اسلامی در این منطقه به ندرت به انجام رسیده، بنابراین مطالعه‌ی زیستگاه‌های انسانی نقش به سزایی در بازسازی برهم‌کنش‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای دارد. هدف از پژوهش حاضر بررسی و شناسایی مکان‌‌های استقراری بر اساس تحلیل SPSS و Arc GIS جهت درک جایگاه منطقه در مطالعات باستان‌‌شناختی غرب ایران و شناخت عوامل تأثیرگذار بر شکل‌‌گیری محوطه‌ها با بهره‌‌گیری از روش‌‌های تحلیل کمی از نوع آمار استنباطی، همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون خطی چندگانه است. همچنین یافته‌های سفالی بیانگر رواج سنت‌های فرهنگی سلجوقی، ایلخانی، تیموری و صفوی در این ‌بخش از غرب ایران است. ساکنان این محوطه‌ها بیشتر ارتباطات فرهنگی به صورت محلی، منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای داشته‌اند. این پژوهش با رویکرد توصیفی- تحلیلی سعی دارد به سؤالاتی پاسخ دهد که مهمترین عوامل زیست محیطی در شکل‌‌گیری محوطه‌های سده میانی بیجار چه بوده است؟ و ترسیم الگوی استقراری منطقه طی دوران اسلامی به‌‌ویژه سده‌های میانی چگونه بوده و چه مفهومی برای توزیع زیستگاه‌های می‌توان در نظر گرفت؟ در نتیجه این پژوهش با بررسی متغیرهای گوناگون از جمله ارتفاع از سطح دریا، راه‌‌ها، جهت و میزان شیب زمین، نزدیکی به رودخانه، کد‌های ارتفاعی در شکل‌‌گیری محوطه‌ها نقش بسزایی داشته است. جهت به دست آوردن الگوی استقراری منطقه در دوران اسلامی (سده‌های میانی) با استفاده از تحلیل خوشه‌ای، سه الگو به دست آمده و از نظر فرهنگی نتایج نشان می‌دهد که مواد فرهنگی نشان‌‌دهنده تأثیرات مناطق هم‌‌جوار است.