Agha Ali-gol D, Omidi K, Rahimi T, Moradi M. Elemental composition of black glass bracelets of the northern coasts and the western part of the Persian Gulf by micro-PIXE technique; case study: the Shore Area of the Old Bandar Kong and the back shore of Shamd-e-Dideban. JRA 2022; 8 (2) :165-191
URL:
http://jra-tabriziau.ir/article-1-345-fa.html
آقاعلی گل داود، امیدی کاظم، رحیمی طیبه، مرادی محمود. شناسایی ترکیبات شیمیایی النگوهای شیشهای بهدستآمده از محوطۀ کرانهای بندر کنگ قدیم و پَسکرانهای شمد دیدهبان. پژوهه باستان سنجی. 1401; 8 (2) :165-191
URL: http://jra-tabriziau.ir/article-1-345-fa.html
1- پژوهشگاه علوم و فنون هستهای، پژوهشکدۀ فیزیک و شتابگرها، آزمایشگاه واندوگراف، تهران، ایران ، daghaaligol@aeoi.or.ir
2- گروه باستانشناسی، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
3- پژوهشگاه علوم و فنون هستهای، پژوهشکدۀ فیزیک و شتابگرها، آزمایشگاه واندوگراف، تهران، ایران
چکیده: (500 مشاهده)
در این طرح پژوهشی، 39 نمونه از مصنوعات شیشهای بهدستآمده در محوطههای باستانی بندر کنگ قدیم و شمد دیدهبان در ساحل بخش شمالی و پسکرانهای خلیج فارس که قدمت آنها به قرون میانی و متأخر دوران اسلامی برمیگردد، برای مطالعه و اندازهگیری ترکیبات عنصری انتخاب شدهاند. این مصنوعات شیشهای شامل سی نمونه النگوی شیشهای سیاهرنگ، چهار نمونه ظروف شیشهای با رنگهای سبز، آبی، قهوهای و سفید، و پنج نمونه نیز از پسماندها و باقیماندۀ مواد اولیه تولید شیشه است. هدف اساسی در این پژوهش شناسایی ترکیبات شیمیایی و بررسی مواد اولیه استفادهشده در ساخت النگوهای شیشهای دو محوطۀ بندر کنگ و شمد دیدهبان در سواحل خلیج فارس و میانۀ دورۀ اسلامی است. نتایج این پژوهش نشان میدهد تمام شیشههای آنالیزشده از این دو محوطه، در گروه شیشههای سیلیکا-سودا-آهک طبقهبندی میشوند و بر اساس درصد وزنی اکسید منیزیم و اکسید پتاسیم اندازهگیریشده در این نمونهها که بیشتر از 5/2 درصد است، در ساخت آنها از خاکستر گیاهان بهعنوان گدازآور و منبع اصلی تأمین سودا استفاده شده است. همچنین نتایج ترکیبات عنصری نشان میدهد که نوع گدازآور استفادهشده در ظروف آنالیزشده و النگوها با یکدیگر متفاوت است. ازطرف دیگر، بررسی نتایج آنالیز عنصری نشان میدهد سیلیس استفادهشده در النگوهای دو محوطه نیز کاملاً با یکدیگر متفاوتاند و از منابع متفاوتی تأمین شدهاند.
یاداداشت علمی:
پژوهشي |
موضوع مقاله:
باستان سنجی دریافت: 1401/7/15 | پذیرش: 1401/9/20 | انتشار: 1401/12/9 | انتشار الکترونیک: 1401/12/9
ارسال پیام به نویسنده مسئول