Mendeley  

Zotero  

Alavi M. Investigation of two-dimensional geometric patterns of knot arangements and other cryptographic methods on the surfaces of ancient tiles (kashis) and its adaptation to three-dimensional arrangement of atoms in crystalline solids. JRA. 2021; 7 (2) :197-208
URL: http://jra-tabriziau.ir/article-1-314-fa.html

هنر و فنون کاشی‌کاری رنگارنگ در گنبدها، کتیبه‌ها، مناره‌های مساجد، بناها و آثار تاریخی به‌جامانده از دوران باستان، سند ارزشمند و مهمی در تزئینات معماری قدیمی ایران است. ریاضی‌دانان، طراحان و مجریان باستان، از روش‌های هندسی گره چینی، یزدی‌بندی، مقرنس و روش‌های دیگر، با استفاده از چید‌مان هندسی توسط اشکال مربع، مربع مورب، لوزی و روش‌های دیگر نظیر «هم نسبتی مربع با دایره» با اصطلاح «ماندالا» استفاده نموده‌اند. شناسایی و تولید واحدهای اولیه نقوش «نقش‌مایه‌ها» از قرن‌ها پیش آغاز شده و شامل واحدهای هندسی در دو بعد است. این نقوش در دوران مختلف تاریخی، توسط هندسه‌دانان و طراحان تکامل یافته است. این موضوع مشخص است که قوانین ریاضی – هندسی در همه دوران گذشته در نقوش ثابت باقی مانده است. این بدان معنی است که قوانین قرینه‌سازی، دارای یک منشأ اصلی هستند، به‌طوری‌که در دوران مختلف تاریخی هم دارای شکلی ثابت بوده‌اند. از طرفی هم‌ترازی، تعادل و تقارن، لازم و ملزوم یکدیگرند. هندسه در دوران باستان برای اندازه‌گیری سطوح ساختمان‌ها و زمین‌های کشاورزی مورداستفاده قرار گرفته است. در ترتیب نقش‌های منظم، از نقطه، پاره‌خط، زاویه، دایره، مربع و مثلث در تولید نقوش دوبعدی استفاده شده است. در این پژوهش، ضمن بررسی نقوش هندسی کاشی‌کاری‌های باستانی، با استفاده از روش‌های تصویری دوبعدی و تطبیق آن با دانش تقارنی مورداستفاده در ساختار مواد جامد کریستالین شامل نقش‌بندی اتم‌ها در شبکه سه‌بعدی و دوبعدی و تک‌بعدی اتم‌ها، مشخص شد که هر دو نوع آرایش‌یابی‌ها، از قوانین و دانش اصلی تقارنی پیروی می‌کنند.