Mendeley  

Zotero  

Agha-Aligol D, Farshi Jalali F, Sardari A, Moradi M. Elemental analysis and statistical analysis of obsidian constituents obtained from Tole Khari in Pasargad by using micro-PIXE method. JRA. 2021; 7 (2) :91-110
URL: http://jra-tabriziau.ir/article-1-286-fa.html

مطالعه و اندازه ­گیری ترکیبات عنصری نمونه­ های ابسیدین از اهمیت خاصی در بین پژوهشگران برخوردار است، زیرا با آگاهی از ترکیبات عنصری ابسیدین­ های باستانی، می توان اطلاعات بسیار ارزنده ­ای در زمینه بررسی تجارت و نقل و انتقالات جوامع اولیه بدست آورد. در این طرح پژوهشی،17 نمونه از ابسیدین­ های محوطه پیش از تاریخی تل خاری پاسارگاد که در طی دو فصل کاوش، در سال­های 1396 و 1397 بدست آمده­اند، با استفاده از روش میکروپیکسی مورد آنالیز عنصری و بررسی قرار گرفته است. در این پژوهش، با استفاده از عناصر اصلی و کم مقدار اندازه­ گیری شده در ترکیبات ابسیدین­ ها و مقایسه آنها با منابع شناخته شده ابسیدین در آناتولی و ارمنستان و همچنین استفاده از تحلیل­ های آماری و نمودارهای پراکندگی دو یا سه بعدی، طبقه­ بندی و بررسی منشأ ابسیدین­ های تل خاری انجام شده است. نتایج بررسی­ های آنالیز عنصری نشان می ­دهد که دو گروه کاملاً متمایز در این ابسیدین­ ها قابل شناسایی است که بر اساس عناصر مختلفی، از جمله اکسیدهای آهن، منگنز، تیتانیم و آلومینیم قابل تفکیک هستند. همچنین با مقایسه ابسیدین­ های محوطه تل خاری با محوطه­ های مختلفی از آناتولی و ارمنستان مشخص شد که ترکیبات ابسیدین ­های گروه اول تل خاری با نمونه ­هایی از معدن بینگول A از آناتولی و ابسیدین­ های گروه دوم تل خاری نیز با نمونه­ هایی از معادن ننزی­داغ، پاسینلر و میدان­ داغ در آناتولی مرکزی و شرقی ترکیبات یکسانی دارند. بنابراین این احتمال که ابسیدین­ های بدست آمده در تل خاری از منابع ابسیدین آناتولی با استفاده از یک شبکه انتقال و تجارتی با مسافت بسیار طولانی که در حدود 1000 تا 1900 کیلومتر بوده است، بسیار محتمل است.