سال 4، شماره 2 - ( 1397 )
سال 4 شماره 2 صفحات 33-21 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Razani M, Hamzavi Y. Characterization of Historic Mortar from the Architectural Decoration and Plaster of Rocky Temple of Verjuy in Maragheh, Iran. JRA 2018; 4 (2) :21-33
URL: http://jra-tabriziau.ir/article-1-153-fa.html
URL: http://jra-tabriziau.ir/article-1-153-fa.html
رازانی مهدی، حمزوی یاسر. ساختارشناسی ملاط‌های تاریخی در آرایه های معماری و اندود داخلی معبد صخره‌ای ورجووی مراغه، ایران. پژوهه باستان سنجی. 1397; 4 (2) :21-33
1- دانشگاه هنر اسلامی تبریز ، m.razani@tabriziau.ac.ir
2- دانشگاه هنر اسلامی تبریز
2- دانشگاه هنر اسلامی تبریز
چکیده: (4117 مشاهده)
هدف این پژوهش ارائه شواهدی جدید مبنی بر استفاده از ملاط در آرایه های معماری و اندودهای بدنه داخلی معبد صخره ای ورجووی در دوره اسلامی است. معبد ورجووی ازجمله بناهای با تاریخ نه‌چندان دقیق در پیش از اسلام و با الحاقاتی منسوب به دوره ایلخانی است که در نزدیکی قبرستان تاریخی روستای ورجووی در فاصلۀ 6 کیلومتری جنوب شرقی شهرستان مراغه در استان آذربایجان شرقی واقع‌شده است. این معبد جزء مجموعه سازه های زیرزمینی است که در بستر سنگی کنده‌شده و دارای بخش های مختلفی ازلحاظ معماری در زیر روستای کنونی ورجووی است. تنها بخش معبد اصلی به‌واسطه تداوم استفاده در دوره اسلامی هیچ‌گاه مدفون و پوشیده نشده است. مابقی این مجموعۀ بزرگ، هم اکنون در زیر لایه های خاک پوشیده شده است. تداوم استفاده از معبد، با تغییراتی در پلان ها و همچنین آرایه های معماری در دوره های مختلف همراه بوده که از مظاهر آن حجاری های روی بدنه و استفاده از نقوش و خطوط اسلامی، با آیات قرآنی و همچنین استفاده از آرایه های معماری در قالب ملاط بسیار سخت و مقاوم ساروج و دیگر ملاط های آهکی به همراه رنگدانه بوده است. با توجه به عدم شناسایی ترکیب و روش ساخت آرایه های معماری این بنا در گذشته، در این مقاله ساختارشناسی و معرفی آرایه های ساخته‌شده از ملاط های بسیار سخت و فناوارنه معبد ورجووی انجام شده است. از جمله سؤالات این تحقیق عبارت‌اند از اینکه: در کدام بخش های معبد ورجووی از ملاط استفاده شده است؟ ملاط های استفاده‌شده از چه نوعی هستند و از چه ساختار و ساختمانی برخوردارند؟ در همین راستا بر اساس مطالعات میدانی اقدام به نمونه برداری از نواحی شناسایی‌شده و مشکوک به ملاط و بدنه سنگی گردید که با استفاده از آنالیزهای ساختارشناسی (پتروگرافی مقطع نازک-در شناسایی سنگ-XRD, XRF) اقدام به ارزیابی و مقایسه میان ملاط‌های بدنه و آرایه ها و بستر سنگی آن گرفته شد. نتایج حاصل از پژوهش گویای این مهم است که در اندود بدنه ها از ملاط گچ و آهک به همراه پرکنندۀ پودر سنگ توف و خاکستر و همچنین الیاف گیاهی استفاده شده است و برای پوشش سطحی آرایۀ قطاربندی در فضای V6، از ملاط ساروج مهره خورده استفاده شده است.
یاداداشت علمی: پژوهشي |
موضوع مقاله:
باستان سنجی
دریافت: 1397/7/7 | پذیرش: 1397/9/30 | انتشار: 1397/10/9 | انتشار الکترونیک: 1397/10/9
دریافت: 1397/7/7 | پذیرش: 1397/9/30 | انتشار: 1397/10/9 | انتشار الکترونیک: 1397/10/9
فهرست منابع
1. Razani M, Baghbanan A., Emami SM., Delgado Rodriguez J. Optimization of Traditional Lime-based Mortars for Cement Replacement Toward Consistent Conservation of Rocky Architecture of the Kandovan Historical Village. J Reasearch Archaeom 2018;37:125–38. [in Persian] [رازانی مهدی. باغبانان علی رضا، امامی سید محمد امین، دلگادو رودریگویز خوزه. پژوهشی در ملاط‌های آهکی بهینه سازی شده جهت جایگزینی با ملاط سیمان- ماسه برای استفاده در تعمیرات معماری صخره‌کند روستای تاریخی کندوان. معماری مسکن و محیط روستا 1397؛37: 38-125]
2. Amini BF, Razani M, Asghari KE, Emami SMA. Characterization and Pathology of Pyroclastic Stones in the Cut Rock Historical Architecture of Kandovan Village 2015;1:1–16. [in Persian] [امینی بیرامی فریده، رازانی مهدی، اصغری کلجاهی ابراهیم، امامی محمدامین، باغبانان علیرضا. تحلیل ساختار شناسی سنگ های آذرآواری در معماری صخره کند روستای تاریخی کندوان. پژوهه باستانسنجی. ۱۳۹۴؛ ۱:۱-۱۶.] [DOI:10.29252/jra.1.1.1]
3. Varjavand P. Temple of Mehri or Imamzadeh Masoom Vargovi. Hist Surv 1972;7:89–100. [in Persian] [ورجاوند پرویز. نیایشگاه مهری یا امامزاده معصوم ورجووی. بررسی‌های تاریخی 1351؛7: 89-100 [
4. Muhammad ben hoqoul. Picture of the earth. In: Shahar T by J, editor., Tehran: Iran Culture institute; 1966. [in Persian] [محمد بن حوقل. صوره الارض. ترجمۀ شعار جعفر. تهران: بنیاد فرهنگ ایران؛ 1345.[
5. Moghadasi A. The best division in the definition of the denominator. Translated, Tehran: moalefan and motarjeman Co; 1982. [in Persian] [مقدسی ابوعبدالله محمد. احسن التقاسیم فی معرفۀ الاقاسیم. ترجمه منزوی علینقی. تهران: شرکت مؤلفان و مترجمان ایران؛ 1361.[
6. Al-Hamawi Y. Mu ‘jam al-buldan. In: Wustenfeld F, Monzavi T by: A, editors., Tehran: ICHN; 1866. [in Persian] [حموی یاقوت. معجم البلدان. ترجمه منزوی علینقی. تهران: نشر سازمان میراث فرهنگی کشور. پژوهشکده باستان‌شناسی؛1380.]
7. Naseri Som’eh H, Firouzmandi B, Sa’dati M. Archaeological Investigation of Göyce Qala: An Urartuian Castle in Maragheh Plain, Northwestern Iran. Archaeol Stud 2015;7:147–65. [in Persian] [ناصری صومعه حسین، فیروزمندی بهمن، سعادتی محسن. مطالعه و بررسی باستان‌شناختی گؤیجه قلعه مراغه. مطالعات باستان‌شناسی 1394؛7: 147-165.] [DOI:10.22059/JARCS.2015.56685]
8. Pazouki N, Shadmehr A. Recorded works by Iran in the national monuments from 1931 to 2005. Tehran: Cultural Heritage and Tourism Organization of Iran; 2005. [in Persian] [پازوکی ناصر، شادمهر عبدالکریم. آثار ثبت‌شده‌ی ایران در فهرست آثار ملی از سال 1310 الی 1384. تهران: سازمان میراث فرهنگی و گردشگری کشور؛ 1384.[
9. Deghati Najd M. A brief study about Mehr temple in Maraghe. Manzar 2011;3:60–3. [in Persian] [دقتی نجد میثم. شاهد مهر؛ بازشناسی معبد مهر مراغه. مجلۀ منظر، مرکز پژوهشی هنر و معماری و شهرسازی نظر 1390؛ 3: 60-63.]
10. [10] Akasoy A, Burnett CSF, Yoeli-Tlalim R. Islam and Tibet: interactions along the musk routes. Ashgate Publishing, Ltd.; 2011.
11. Azad M, Ansari M. Ancient Iranian Religious Buildings (pre-Islamic). Proc. First Natl. Conf. Iran. Stud. Arts Archeol., Tehran: Iran Science institute; 2004, p. 1–38. [in Persian] [آزاد میترا، انصاری مجتبی. بناهای مذهبی ایران باستان (پیش از اسلام). مجموعه مقالات نخستین همایش ملی ایران‌شناسی، هنر و باستان‌شناسی، تهران: بنیاد ایران‌شناسی؛1384، 1-38.[
12. Bigbabapor Y, Gholamieh M. History of Photography in Maragheh. Qom: Majmae Zajhaer Islami; 2011. [in Persian] [بیگ‌باباپور یوسف، غلامیه مسعود. تاریخ عکاسی در مراغه. قم: مجمع ذخایر اسلامی؛1390.]
13. Bigbabapor Y. Maragheh shrines, scriptures and documents. Qom: Majmae Zajhaer Islami; 2009. [in Persian] [بیگ‌باباپور یوسف. مزارات، سنگ‌نوشته‌ها و اسناد مراغه. قم: مجمع ذخایر اسلامی؛ 1388.]
14. Razani M, Conejero FM, Mansouri IM, Afsharinezhad H. Preparation of Thin Sections of Porous Materials for Polarizing Microscope Investigation in Archaeometry. J Reasearch Archaeom 2017;3:45–60. [in Persian] [رازانی مهدی، مارتینز گونیخرو فلی، منصوری اصفهانی مهین، افشاری‌نژاد حکیمه. آماده‌‌سازی مقاطع نازک از مواد متخلخل برای مطالعات با میکروسکوپ پلاریزان در باستانسنجی. پژوهه باستانسنجی. ۱۳۹۶؛ ۳ : ۴۵-۶۰.] [DOI:10.29252/jra.3.2.45]
15. Torraca G. Lectures on materials science for architectural conservation 2009.
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
