دوفصلنامه
برگشت به فهرست مقالات |
برگشت به فهرست نسخه ها
1- دانشگاه تربیت مدرس ، alirezazadeh.mahdi@gmail.com
2- دانشگاه تربیت مدرس
2- دانشگاه تربیت مدرس
چکیده: (51 مشاهده)
جمجمه‌های تغییرشکل‌یافتۀ انسانی همانند بسیاری از یافته‌های باستانی این قابلیت را دارند که به کمک متغیرهای کمّی توصیف شوند. در این پژوهش تعداد 11 جمجمۀ تغییرشکل‌یافته و معمولی هزارۀ پنجم پیش از میلاد که از کاوش‌های محوطۀ چگاسفلی به‌دست آمده است، همراه با 60 جمجمۀ معمولی و امروزی مردم خوزستان به کمک روش تحلیل خوشه‌ای سلسله‌مراتبی مطالعه شد. هر کدام از جمجمه‌های مورد مطالعه به کمک شش شاخص، بر پایۀ ده متغیر کمّی مربوط به جمجمه‌سنجی، توصیف شد. شاخص‌ها به‌نحوی انتخاب شده‌اند که به مسطح‌شدن استخوان پیشانی، پس‌سری و آهیانه‌ای و همچنین تغییرات ایجاد شده در بیشترین طول، عرض و ارتفاع کرانیوم حساس باشند. دقت و سرعت روش گفته‌شده در طبقه‌بندی و تفکیک جمجمه‌های تغییرشکل‌یافته از سایر جمجمه‌ها، بررسی می‌شود. افزایش اندازه نمونه، در اینجا جمجمه‌های معمولی باستانی و امروزی مردم خوزستان، پی‌گیری می‌شود. موفقیت متغیرهای توضیحی در توصیف متغیرهای پاسخ نیز ارزیابی شد. به کمک این روش و متغیرهای در نظر گرفته شده، جمجمه‌های تغییرشکل‌یافتۀ چگاسفلی از جمجمه‌های معمولی باستانی و امروزی جدا شد و در دسته‌ای متفاوت قرار گرفت. تغییرشکل غیرعامدانه در نمونۀ BG1.02، که تنها قسمتی از بخش صدفی استخوان پس‌سری در آن مسطح شده است، شناسایی شد. موفولوژی متفاوت تغییرشکل جمجمۀ BG6.01 نسبت به سایر جمجمه‌های تغییرشکل‌یافته، قابل تشخیص است. این موارد نشان می‌دهد که متغیرهای توضیحی به‌خوبی توانسته‌اند جمجمه‌ها را توصیف کنند. با افزایش اندازه نمونه از 29 جمجمه به 71 جمجمه، نتایج دوباره تکرار شد که علاوه بر تایید انتخاب صحیح متغیرهای توضیحی به مقاوم بودن روش حاضر نسبت به افزایش اندازه نمونه نیز اشاره دارد. ضمن اینکه طبقه‌بندی ارائه‌شده، مستقل از اُریبی‌های وابسته به پژوهشگر است. در پایان، باید در نظر گرفت که مطالعۀ ماتریس داده‌ای با این ابعاد، در محیط پروژۀ R تنها در چند ثانیه انجام می‌شود.
واژه‌های کلیدی: جمجمه‌های تغییرشکل‌یافته، تحلیل خوشه‌ای، چگاسفلی، جمجمه‌سنجی، طبقه‌بندی جمجمه‌ها، متغیرهای کمّی
یاداداشت علمی: پژوهشي |
موضوع مقاله:
باستان سنجی
دریافت: 1403/9/24 | پذیرش: 1403/10/30 | انتشار: 1403/12/20 | انتشار الکترونیک: 1403/12/20
دریافت: 1403/9/24 | پذیرش: 1403/10/30 | انتشار: 1403/12/20 | انتشار الکترونیک: 1403/12/20
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
