سال 1، شماره 1 - ( 1394 )
سال 1 شماره 1 صفحات 101-87 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Eslami M. The Application of Portable XRF in Archaeometry and cultural –historical Materials. JRA 2015; 1 (1) :87-101
URL: http://jra-tabriziau.ir/article-1-31-fa.html
URL: http://jra-tabriziau.ir/article-1-31-fa.html
اسلامی معین. کاربرد دستگاه XRF پرتابل در مطالعات باستان‌سنجی مواد فرهنگی تاریخی. پژوهه باستان سنجی. 1394; 1 (1) :87-101
دانشگاه گوته فرانکفورت ، moein.eslami@srud.uni-funkfun.de
چکیده: (9415 مشاهده)
مطالعه مواد فرهنگی تاریخی حاصل از کاوش های باستان‌شناسی یکی از مهم‌ترین اهداف مطالعات باستان سنجی در مسیر دستیابی به پاسخ بسیاری از سؤالات باستان شناسی است. در این راستا مطالعات عنصری مواد و آثار تاریخی عامل مهمی در تحقق این مهم است. به‌طور سنتی همواره روش های آنالیزی متنوعی برای نیل به این هدف مورد استفاده قرار گرفته است. از آن جمله می توان به انواع روش‌های فلورسِنس اشعه ایکس(XRF)، طیف‌سنجی پلاسمای جفت شده القایی (ICP_MS) و یا روش فعال‌سازی نوترونی (INAA) اشاره کرد. یکی از روش‌هایی که در چند سال اخیر بسیار مورد توجه قرار گرفته و به‌طور مداوم در حال گسترش و بهبود است، استفاده از دستگاه پرتابل فلورسنس اشعه ایکس است. غیر تخریبی بودن این روش در کنار دقت مناسب و همچنین امکان کاربرد میدانی آن باعث شده است تا این روش به‌طور روزافزون، محبوبیت بیشتری کسب نماید. به‌خصوص از این روش به‌طور روزافزون در طبقه‌بندی و منشأیابی آثار سفالی و سنگی استفاده شده است. با توجه به ویژگی‌های منحصربه‌فرد این دستگاه، به نظر می‌رسد استفاده از آن گسترش بیشتری خواهد یافت. ازاین‌رو این نوشتار تلاش دارد تا تصویر دقیقی از توانایی‌ها و محدودیت‌های این روش در اختیار محققان و دانشجویان قرار داده تا بتوانند با آگاهی بیشتری از این تکنیک در پاسخ به سؤالات خود از آن استفاده نمایند. در اینجا ابتدا توضیح کاملی از ماهیت دستگاه و اصول و مفاهیم اصلی فلورسِنس اشعه ایکس ارائه شده سپس انواع کاربردها و تجربیات به‌دست‌آمده توسط این دستگاه مرور شده و درنهایت کیفیت داده ها و نحوه تجزیه و تحلیل اطلاعات و روش های استفاده از این اطلاعات آورده شده است.
یاداداشت علمی: مروری |
موضوع مقاله:
باستان سنجی
دریافت: 1394/4/14 | پذیرش: 1394/5/25 | انتشار: 1394/7/1 | انتشار الکترونیک: 1394/7/1
دریافت: 1394/4/14 | پذیرش: 1394/5/25 | انتشار: 1394/7/1 | انتشار الکترونیک: 1394/7/1
فهرست منابع
1. Ardid, M., Ferrero, J. L., Juanes, D., Lluch, J. L., & Roldán, C. (2004). Comparison of Total-Re-flection X-Ray Fluorescence, Static and Portable Energy Dispersive X-Ray Fluorescence Spectrometers for Art and Archeometry Studies. Spectrochimica Acta Part B: Atomic Spectroscopy, 59(10-11), 1581-1586. [DOI]
2. Baxter, M. (2003). Statistics in archaeology. Oxford University Press.
3. Baxter, M. (2004). Multivariate analysis of archaeometric data—lecture notes M.J. Baxter originally 2004.
4. Baxter, M. J., Beardah, C., Papageorgiou, I., Cau, M. A., Day, P. M., & Kilikoglou, V. (2007). On statistical approaches to the study of ceramic artifacts using geochemical and Petrographic Data. Archaeometry, 50(1), 142-157. [DOI]
5. Cesareo, R., Castellano, A., Buccolieri, G., Quarta, S., Marabelli, M., Santopadre, P., Brunetti, A. (2004). Portable equipment for energy dispersive x-ray fluorescence analysis of Giotto’s frescoes in the chapel of the Scrovegni. Nuclear Instruments and Methods in Physics Research Section B: Beam Interactions with Materials and Atoms, 213, 703-706. [DOI]
6. Conrey, R. M., Goodman-Elgar, M., Bettencourt, N., Seyfarth, A., Van Hoose, A., & Wolff, J. A. (2014). Calibration of a portable x-ray fluorescence spectrometer in the analysis of archaeological samples using influence coefficients. Geochemistry: Exploration, Environment, Analysis, 14(3), 291-301. [DOI]
7. Darabi, H., & Glascock, M. D. (2013). The source of obsidian artefacts found at east Chia Sabz, western Iran. Journal of Archaeological Science, 40(10), 3804-3809. [DOI]
8. Drennan, R. D. (2010). Statistics for archaeologists. Springer.
9. Edwards, H. G. M., & Vandenabeele, P. (2012). Analytical archaeometry. Cambridge: Royal Society of Chemistry.
10. Emery, V. L., & Morgenstein, M. (2007). Portable EDXRF analysis of a mud brick necropolis en-closure: Evidence of work organization, el hibeh, middle egypt. Journal of Archaeological Science, 34(1), 111-122. [DOI]
11. Ferrero, J. L., Roldán, C., Juanes, D., Rollano, E., & Morera, C. (2002). Analysis of pigments from Spanish works of art using a portable EDXRF spectrometer. XRS X-Ray Spectrometry, 31 (6), 441-447. [DOI]
12. Forouzan, F., Glover, J. B., Williams, F., & De-ocampo, D. (2012). Portable XRF analysis of zoomorphic figurines, “tokens,” and sling bullets from Chogha Gavaneh, Iran. Journal of Archaeological Science, 39(12), 3534-3541. [DOI]
13. Frahm, E., Schmidt, B. A., Gasparyan, B., Yeritsyan, B., Karapetian, S., Meliksetian, K., & Adler, D. S. (2014). Ten seconds in the field: Rapid Armenian obsidian sourcing with portable XRF to inform excavations and surveys. Journal of Archaeological Science, 41, 333-348. [DOI]
14. Frahm, E., & Doonan, R. C. (2013). The technological versus methodological revolution of portable XRF in archaeology. Journal of Archaeological Science, 40(2), 1425-1434. [DOI]
15. Glinsman, L. D. (2005). The practical application of air-path x-ray fluorescence spectrometry in the analysis of museum objects. Studies in Conservation, 50(Supplement-1), 3-17. [DOI]
16. Goren, Y., Mommsen, H., & Klinger, J. (2011). Non-destructive provenance study of cuneiform tablets using portable x-ray fluorescence (pxrf). Journal of Archaeological Science, 38(3), 684-696. [DOI]
17. Helfert, M. (2013). Geochemische untersuchungen an spätlatènezeitlicher und frührömischer keramik vom martberg. In C. Nickel, A. Haffner, & C. Bendall (Eds.), Martberg: Heiligtum und oppidum der treverer III, teil 1. III, teil 1. Koblenz: Generaldirektion Kulturelles Erbe Rheinland-Pfalz, Direktion Landesarchäologie, Koblenz.
18. Hochleitner, B., Desnica, V., Mantler, M., & Schreiner, M. (2003). Historical pigments: A collection analyzed with x-ray diffraction analysis and x-ray fluorescence analysis in order to create a database. Spectrochimica Acta Part B: Atomic Spectroscopy, 58(4), 641-649 [DOI]
19. Holakooei, P., Petrucci, F. C., Tassinari, R., & Vaccaro, C. (2013). Application of WDXRF in the provenance studies of persian haft rang tiles: A statistical approach XRS X-Ray Spectrometry, 42(2), 105-115. [DOI]
20. Hunt, A. M., & Speakman, R. J. (2015). Portable XRF analysis of archaeological sediments and ceramics. Journal of Archaeological Science, 53, 626-638. [DOI]
21. Khademi Nadooshan, F., Abedi, A., Glascock, M. D., Eskandari, N., & Khazaee, M. (2013). Provenance of prehistoric obsidian artefacts from kul tepe, northwestern iran using x-ray fluorescence (XRF) analysis. Journal of Archaeological Science, 40(4), 1956-1965. [DOI]
22. Kilikoglou, V., Maniatis, Y., & Grimanis, A. P. (1988). The effect of purification and firing of clays on trace element provenance studies. Archaeometry, 30 (1), 37-46. [DOI]
23. Koenig, C. W., Castañeda, A. M., Boyd, C. E., Rowe, M. W., & Steelman, K. L. (2014). Portable x-ray fluorescence spectroscopy of picto-graphs: A case study from the lower pecos can-yonlands, texas. Archaeometry, 56, 168-186. [DOI]
24. Krug, S., & Hahn, O. (2014). Portable x-ray fluo-rescence analysis of pesticides in the textile collection at the German historical museum, berlin. Studies in conservation., 59(6), 355-366. [DOI]
25. Liritzis, I., & Zacharias, N. (2011). Portable XRF of archaeological artifacts: Current research, potentials and limitations. In M. S. Shackley (Ed.), X-ray flourescence spectroscopy (XRF) in geoarchaeology (pp. 109-142). Springer.
26. Longoni, A., Fiorini, C., Leutenegger, P., Sciuti, S., Fronterotta, G., Strüder, L., & Lechner, P. (1998). A portable XRF spectrometer for non-destructive analyses in archaeometry. Nuclear Instruments and Methods in Physics Research Section A: Accelerators, Spectrometers, Detectors and Associated Equipment, 409(1), 407-409. [DOI]
27. Mantler, M., & Schreiner, M. (2000). X-ray fluorescence spectrometry in art and archaeology. X-Ray Spectrometry, 29(1), 3-17. [DOI]
28. Moioli, P., & Seccaroni, C. (2000). Analysis of art objects using a portable x-ray fluorescence spectrometer. X-Ray Spectrometry, 29(1), 48-52. [DOI]
29. Mommsen, H., & Sjöberg, B. L. (2007). The importance of the best relative fit factor when evaluating elemental concentration data of pottery demonstrated with mycenaean sherds from sinda, cyprus. Archaeometry, 49(2), 359-371 [DOI]
30. Morgenstein, M., & Redmount, C. A. (2005). Using portable energy dispersive x-ray fluorescence (EDXRF) analysis for on-site study of ceramic sherds at el hibeh, egypt. Journal of Archaeological Science, 32(11), 1613-1623. [DOI]
31. Murphy, R. V., Maharaj, H., Lachapelle, J., & Yuen, P. K. (2010). Operator of portable x-ray fluorescence analyzers: Certification information and examination preparation booklet. Natural Resources Canada, Version, 3, 23.
32. Nazaroff, A. J., Prufer, K. M., & Drake, B. L. (2010). Assessing the applicability of portable x-ray fluorescence spectrometry for obsidian provenance research in the maya lowlands. Journal of Archaeological Science, 37(4), 885-895. [DOI]
33. Newman, B., & Loendorf, L. (2005). Portable x-ray fluorescence analysis of rock art pigments. Plains Anthropologist, 50 (195), 277-283. [DOI]
34. Niknami, K. A., Amirkhiz, A. C., & Glascock, M. D. (2010). Provenance studies of chalcolithic obsidian artefacts from near lake urmia, north-western iran using wdxrf analysis. Archaeometry, 52(1), 19-30. [DOI]
35. Papadopoulou, D., Sakalis, A., Merousis, N., & Tsirliganis, N. C. (2007). Study of decorated archeological ceramics by micro x-ray fluorescence spectroscopy. Nuclear Instruments and Methods in Physics Research Section A: Accelerators, Spectrometers, Detectors and Associated Equipment, 580 (1), 743-746.
36. Potts, P. J., & West, M. (2008). Portable X-ray fluorescence spectrometry capabilities for in situ analysis. Cambridge,
37. Quattrini, M. V., Ioele, M., Sodo, A., Priori, G. F., & Radeglia, D. (2014). A seventeenth century Japanese painting: Scientific identification of materials and techniques. Studies in Conservation., 59(5), 328-340. [DOI]
38. Schreiner, M., Frühmann, B., Jembrih-Simbürger, D., & Linke, R. (2004). X-rays in art and archaeology: An overview. Advances in X-ray Analysis, 47(01), 3-17. [DOI]
39. Shackley, M. S. (2010). Is there Reliability and Validity in Portable X-Ray Fluorescence Spectrometry (PXRF)? Voices in American Archaeology, 10(5).
40. Shackley, M. S. (2011). An introduction to x-ray fluorescence (XRF) analysis in archaeology. In X-ray fluorescence spectrometry (XRF) in geoarchaeology (pp. 7-44). Springer.
41. Sharma, A., Weindorf, D. C., Man, T., Aldabaa, A. A. A., & Chakraborty, S. (2014). Characterizing soils via portable x-ray fluorescence spectrometer: 3. Soil reaction (ph). Geoderma, 232-234, 141-147. [DOI]
42. shugar, A. N., & Sirois, J. (2012). Handheld XRF use in the identification of heavy metal pesticides in ethnographic collections. In J. L.Mass & A. N. Shugar (Eds.), Handheld XRF for art and archaeology.
43. Speakman, R. J., Little, N. C., Creel, D., Miller, M. R., & Iñañez, J. G. (2011). Sourcing ceramics with portable XRF spectrometers?: A comparison with INAA using members pottery from the American southwest. Journal of Archaeological Science, 38(12), 3483-3496 [DOI]
44. Stuart, B. H. (2007). Analytical techniques in mate-rials conservation. John Wiley & Sons.
45. Tan, P. N., Steinbach, K., & Kumar, V. (2006). Data mining cluster analysis: Basic concepts and algorithms. Boston: Pearson Addison Wesley. Retrieved from Google Scholar.
46. Weindorf, D. C., Zhu, Y., McDaniel, P., Valerio, M., Lynn, L., Michaelson, G., . . Ping, C. L. (2012). Characterizing soils via portable x-ray fluorescence spectrometer: 2. Spodic and albic horizons. Geoderma, 189-190, 268-277. [DOI]
47. Zhu, Y., Weindorf, D. C., & Zhang, W. (2011). Characterizing soils using a portable x-ray fluorescence spectrometer: 1. Soil texture. Geoderma, 167-168, 167-177. [DOI]
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
