سال 5، شماره 1 - ( 1398 )
سال 5 شماره 1 صفحات 94-81 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Shafiee M, Molla Salehi H A, Eskandari N, Daneshi A. The Absolute and Relative Chronology of Tepe Vakilabad: A Reappraisal of the Chronology of the Chalcolithic Period of Tepe Yahya in SE Iran. JRA 2019; 5 (1) :81-94
URL: http://jra-tabriziau.ir/article-1-172-fa.html
URL: http://jra-tabriziau.ir/article-1-172-fa.html
شفیعی مژگان، ملاصالحی حکمت الله، اسکندری نصیر، دانشی علی. گاهنگاری نسبی و مطلق تپه وکیل آباد ارزوییه با استفاده از روش تاریخ گذاری رادیوکربن با طیف سنجی جرمی شتاب دهنده (AMS-14C): ارزیابی گاهنگاری دوره مس سنگی تپه یحیی صوغان. پژوهه باستان سنجی. 1398; 5 (1) :81-94
مژگان شفیعی* 
1، حکمت الله ملاصالحی2 ، نصیر اسکندری3 ، علی دانشی4
1، حکمت الله ملاصالحی2 ، نصیر اسکندری3 ، علی دانشی4
1- دانشگاه تهران، دانشکده ادبیات و علوم انسانی ، shafie.mozhgan@yahoo.com
2- دانشگاه تهران، انشکده ادبیات و علوم انسانی
3- دانشگاه جیرفت
4- میراث فرهنگی کرمان
2- دانشگاه تهران، انشکده ادبیات و علوم انسانی
3- دانشگاه جیرفت
4- میراث فرهنگی کرمان
چکیده: (4895 مشاهده)
عصر مس و سنگ جنوب شرق ایران به علت وفور و غنای محوطه های عصر مفرغ این منطقه ازجمله کنارصندل، شهر سوخته و شهداد، کمتر موردتوجه محققان و باستان شناسان قرارگرفته است درحالی‌که فرهنگ‌های عصر مفرغ ریشه در فرهنگ‌های دوره مس سنگی دارند. ازاین‌روی مطالعه فرهنگ های پیش از هزاره سوم ق.م یک ضرورت است. دره ی صوغان واقع در جنوب استان کرمان به‌واسطه دربرداشتن تپه یحیی در باستان شناسی ایران شناخته‌شده است که کماکان مبنای توالی فرهنگی و گاهنگاری منطقه به شمار میرود. پس از گذشت حدود نیم سده از کاوش تپه یحیی، کاوش محوطه پیش‌ازتاریخی تپه وکیل آباد به‌عنوان یک محوطه شاخص عصر مس و سنگ جنوب شرق ایران، ما را در شناخت بهتر فرهنگ های این دوره یاری خواهد داد. پژوهش حاضر به معرفی تپه وکیل‌آباد و نتایج کاوش لایه‌نگاری آن می پردازد. در راستای دستیابی به یک گاهنگاری به‌روز از فرهنگ های پیش‌ازتاریخ منطقه، تعداد 6 نمونه ذغال با استفاده از سالیابی مطلق کربن 14 و روش طیف‌سنج جرمی شتاب‌دهنده (AMS)، جهت تاریخ‌گذاری مورد آزمایش قرار گرفت. نظر به اینکه گاهنگاری ارائه‌شده از جنوب شرق ایران به نتایج حاصل از کاوش های قدیمی تپه یحیی و تل ابلیس بازمیگردد، چندان قابل‌اعتماد نیست. این مقاله، ضمن توضیح کاوش تپه وکیل‌آباد، به بعضی از ایرادات جدول گاهنگاری جنوب شرق ایران میپردازد و گاهنگاری های پیشین را مورد ارزیابی قرار می دهد. طبق یافته های سفالی، فرهنگ یحیی V را در این محوطه شاهد هستیم و بر اساس آزمایش سالیابی مطلق، این محوطه تاریخ اوایل هزاره پنجم تا اواخر همین هزاره را دربر می گیرد. نتایج سالیابی مطلق به‌دست‌آمده از فرهنگ های مس‌سنگی تپه وکیل‌آباد نشان داد که گاهنگاری های قدیمی ارائه‌شده برای توالی فرهنگی تپه یحیی و جنوب شرق ایران نیازمند بازنگری است. بدین گونه که زمان آغازین هر یک از فرهنگ های شناخته‌شده دوره نوسنگی با سفال و مس سنگی تپه یحیی، بایستی دست‌کم به چند سده قبل تر بازگردد.
یاداداشت علمی: پژوهشي |
موضوع مقاله:
باستان سنجی
دریافت: 1397/12/29 | پذیرش: 1398/4/4 | انتشار: 1398/4/10 | انتشار الکترونیک: 1398/4/10
دریافت: 1397/12/29 | پذیرش: 1398/4/4 | انتشار: 1398/4/10 | انتشار الکترونیک: 1398/4/10
فهرست منابع
1. Lamberg-Karlovsky CC, Beale TW, Adovasio J, Heskel D, Mckerrell H, Meadow Rh, Et Al. Excavations at Tepe Yahya, Iran, 1967-1975. The early periods. Am Sch Prehist Res Bull. 1986(36).
2. Soleimani N, Report of the archaeological survey of Orzu'iyeeh plain, Cultural Heritage, Handicrafts and Tourism Organization of Kerman Iran, 2008. [In Persian]. [سلیمانی نادر. گزارش بررسی باستان‌شناسی دشت ارزوییه. اداره کل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان کرمان، ایران، 1386].
3. Vidale M, Desset F. Mahtoutabad I (Konar Sandal South, Jiroft): Preliminary evidence of occupation of a Halil Rud site in the early fourth millennium BC. Ancient Iran and Its Neighbours. Local developments and long-range interactions in the fourth millennium BC. 2013:233-52. [DOI:10.2307/j.ctvh1dn46.17]
4. Alidadi Soleimani, N, Shafiee, M, Eskandari, N, Molasalehi, H, 2016. Khaje Askar.A fourth millennium BC cemetery in Bam, southeastern Iran, Iranica Antiqua, Vol. LI.
5. Garazhian O, Rahmati M. Period I of Tal e Atashi: Pre-pottery neolithic culture and architecture in the landscape of SE Iran.Pazhohesh-ha-ye Bastanshenasi Iran 3AD; 2012:111-48. [in Persian]. [گاراژیان عمران، رحمتی مسعود. دورهی اول تل آتشی، فرهنگ نوسنگی پیش‌ازسفال و معماری آن در چشمانداز جنوب شرق ایران. پژوهشهای باستان‌شناسی ایران 3؛ 1391: 111-148].
6. Prickett M. Settlement during the early periods. Excav Tepe Yahya, Iran 1967;1975:215-46.
7. Caldwell JR. Investigations at Tal-i-Iblis (Illinois state museum preliminary reports No. 9. Springf Illinois State Museum Soc 1967.
8. Eskandari N. A Reappraisal of the Chronology of the Chalcolithic Period in SE Iran: Absolute and Relative Chronology of Tepe Dehno and Tepe East Dehno, Shahdad. JRA. 2018; 4 (1) :23-35 [In Persian]. [اسکندری نصیر. ارزیابی گاهنگاری دوره مس‌سنگی جنوب شرق ایران: گاهنگاری مطلق و نسبی تپه دهنو و تپه دهنو شرقی شهداد با استفاده از روش طیف‌سنج جرمی شتاب‌دهنده. پژوهه باستان‌سنجی؛ ۱۳۹۷:۲۳-۳۵] [DOI:10.29252/jra.4.1.23]
9. Stein, S.A. Archaeological Reconnissances in North-Western India and South Eastern Iran, London. 1937
10. Abedi A. Absolute (14C AMS) and Relative Chronology of Dava Göz Khoy; New Evidence of Transitional Chalcolithic, Dalma and Pisdeli Cultures in NW IRAN. Journal of Research on Archaeometry. 2016; 2(1):39-54.[In persian] [عابدی اکبر. گاهنگاری مطلق و نسبی دوه گز خوی با استفاده ار روش طیف‌سنجی جرمی شتاب‌دهنده: شواهدی از دوران مس و سنگ انتقالی، دالما و پیزدلی. فصلنامه پژوهه باستان‌شناسی. 1395؛2 (1): 54-39] [DOI:10.29252/jra.2.1.39]
11. Reimer PJ, Baillie MGL, Bard E, Bayliss A, Beck JW, Blackwell PG, et al. Intcal09 and marine09 radiocarbon age calibration curves, 0-50,000 years cal BP. Radiocarbon 2009;51:1111-50. [DOI:10.1017/S0033822200034202]
12. Eskandari N. 14th season of Dasht-e Lut project: Results of excavations at Tepe Dehno and east Dehno. In: Hessari M, editor. Pap. Honor Mir-Abedin Kaboli. Tehran: Research institute of cultural heritage & tourism; 2017: 73-94. [In Persian]. [اسکندری نصیر. چهاردهمین فصل پژوهشهای باستان‌شناختی دشت لوت: نتایج کاوش دو تپه پیش‌ازتاریخی دهنو و دهنو شرقی دشت شهداد، در مفاخر میراث فرهنگی ایران. به کوشش حصاری مرتضی. جشن‌نامه میرعابدین کابلی. تهران: پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری؛ 1396: 73-94]
13. Alidadi Soleimani N. Journal of Research on Archaeometry, The re-evaluation of Kerman Neolithic chronology based on the excavation of Tepe Gav Koshi Esfandagheh- Jiroft. 2018; 4(2): 61-79. [In Persian]. [علیدادی سلیمانی، ارزیابی مجدد گاهنگاری دوره نوسنگی کرمان بر اساس کاوشهای باستان‌شناختی تپه گاوکشی اسفندقه جیرفت، فصلنامه پژوهه باستان‌سنجی. 1397؛ 4 (2): 79-61] [DOI:10.29252/jra.4.2.61]
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
