سال 7، شماره 1 - ( 1400 )
سال 7 شماره 1 صفحات 144-125 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Ghobadizadeh H, Niknami K A, Alibaigi S. Ancient Metalworking Sites in the Landscape of Kuhdasht and Presenting a Predictive Model for Central Zagros. JRA 2021; 7 (1) :125-144
URL: http://jra-tabriziau.ir/article-1-270-fa.html
URL: http://jra-tabriziau.ir/article-1-270-fa.html
قبادی زاده حمزه، نیکنامی کمال الدین، علی بیگی سجاد. محوطه‌های فلزگری کهن در منظر فرهنگی کوهدشت و ارائه یک مدل پیش‌بینی برای منطقۀ زاگرس مرکزی. پژوهه باستان سنجی. 1400; 7 (1) :125-144
1- دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه تهران، تهران، ایران ، h.ghobadi@ut.ac.ir
2- دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
3- گروه حقوق، تاریخ و باستان شناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران
2- دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
3- گروه حقوق، تاریخ و باستان شناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران
چکیده: (1841 مشاهده)
عوامل محیطی نقش مهمی در شکل‌دهی به الگوی استقراری محوطه‌ها و توزیع مکانی سکونتگاه‌های انسانی و فعالیت‌های گوناگون بشر داشته‌اند. مطالعۀ روابط متقابل انسان و محیط و الگوهای بهره‌برداری از محیط زیست یکی از رویکردهای اصلی باستانشناسی نو است. یکی از قابلیت‌های زاگرس میانی و به‌خصوص پیشکوه لرستان فرهنگی استخراج و تولید فلزات به ویژه مفرغ و آهن است که با ابهامات زیادی از جمله شناسایی معادن و محوطه‌های در ارتباط با فلزگری کهن همراه است. در پژوهش حاضر سعی شد بر مبنای 143 محوطۀ فلزگری کهن که در نتیجۀ چهار فصل بررسی باستانشناسی در شهرستان کوهدشت شناسایی شده‌اند، به روش توصیفی-تحلیلی و با بهره‌گیری از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) و تحلیل‌های فضایی، عوامل طبیعی مؤثر در شکل‌گیری و پراکنش محوطه‌های فلزگری در منظر فرهنگی کوهدشت شناسایی شوند و در انتها یک الگو برای تخمین مکان‌های احتمالی دارای بقایای مرتبط با فلزگری باستان در منطقۀ زاگرس میانی ارائه شود. برای رسیدن به این مهم در نرم‌افزار GIS به هر یک از عوامل محیطی از جمله مواد خام مورد نیاز، پوشش جنگلی مناسب برای فراهم کردن سوخت مورد استفاده در کوره‌های ذوب فلز و نزدیکی به منابع آبی، بر اساس نقش و تأثیر هر یک از این عوامل، وزن و اهمیت متفاوتی داده شد تا نقش هر یک از آن‌ها در شکل‌گیری محوطه‌ها مورد سنجش و ارزیابی قرار گیرد. در پایان مشخص شد که سازند زمین‌شناسی کشکان که دارای برونزد سنگ‌های حاوی اکسید آهن است، بیشترین نقش را در مکان‌گزینی محوطه‌های فلزگری باستان داشته است و پس از آن پوشش جنگلی مناسب و نزدیکی به منابع آبی، در درجه‌های بعدی اهمیت قرار دارند.
یاداداشت علمی: پژوهشي |
موضوع مقاله:
باستان سنجی
دریافت: 1400/2/14 | پذیرش: 1400/5/30 | انتشار: 1400/6/30 | انتشار الکترونیک: 1400/6/30
دریافت: 1400/2/14 | پذیرش: 1400/5/30 | انتشار: 1400/6/30 | انتشار الکترونیک: 1400/6/30
فهرست منابع
1. Niknami K. Theoretical of Landscape Archeology.2006; Year 2. No. 3. Spring and summer. Pp. 24-11 [in Persian]. [نیکنامی، کمال‌الدین. مبانی نظری باستانشناسی پهندشت، باستانشناسی، 1385، 2(3)، 24-11.]
2. Binford, L. R., 1982, The Archaeology of place. Jornal of Archaeological Archaeology I: 5-31. [DOI:10.1016/0278-4165(82)90006-X]
3. Deetz, J., 1990. Landscapes as Caltural statment, University press of Virginia, London. Pp. 2-4.
4. Boone, J. L., 1994. It is Evolotion yet? A Cirique of Drawinian Archaeology, Socity of American Archaeology, Anahiem.
5. Barzegar Zahra. Study of the settlements of Farsan County in the Achaemenid period and the influence of environmental factors in their formation. Master Thesis in Archeology of the Historical Period under the supervision of Dr. Alireza Khosrozadeh, Faculty of Literature and Humanities, Shahrekord University 2015 (unpublished) [in Persian]. [برزگر، زهرا. مطالعه استقرارهای شهرستان فارسان در دورۀ هخامنشی و تأثیر عوامل محیطی در شکل گیری آن¬ها، پایان نامه کارشناسی ارشد باستانشناسی گرایش دوران تاریخی به راهنمایی دکتر علیرضا خسروزاده، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهرکرد، 1394، (منتشر نشده)]
6. Wilkinson, Tony J., 2003. Archaeological Landscapes of the Near East. Tucson: University of Arizona Press. [DOI:10.2307/j.ctv1jf2ddx]
7. Bray, W., and Trump, D., 1984. The Penguin Dictionary of Archaeology, London: Penguin Books.
8. Schreiber., 1996. Settlement Archaeology. The Oxford Companion to Archaeology, edited by Brian Fagan, pp. 635-636. Oxford University Press.
9. Pope, A. U., 1930. "A Prelude to the Persian Art Exhibition", Illustrated London News, 6 September: 388-391.
10. Godard, A., 1931. Les Bronzes du Luristan, Paris.
11. Schaffer, C. F. A., 1948. Stratigraphie comparée et chronologie de l'Asie occidentale, IIIe et IIe millénaires, London.
12. Calmeyer, P., 1969. Datierbare Bronzen aus Luristan und Kirmanshah, Untersuchungen sur Assyriologie und vorderasiatischen Archäologie, 5, Berlin. [DOI:10.1515/9783110822571]
13. Moorey, P. R. S., 1971a. Catalogue of the Ancient Persian Bronze in the Ashmolean Museum, Oxford.
14. Moorey, P. R. S., 1971b. Towards a Chronology for the Luristan Bronzes, Iran 9: 113-129. [DOI:10.2307/4300442]
15. Moorey, P. R. S., 1974. Ancient Persian Bronzes from Luristan, London. [DOI:10.2307/4300512]
16. Schmidt, E, F, Van Loon, M.N, & Curvers, H.H., (1989), the Holmes Expeditions to Luristan, Oriental Institute Publication, 108, Chicago.
17. Muscarella, O. W., 1988a. Bronze and Iron, Ancient Near Eastern Artifacts in the Metropolitan Museum of Art , The Metropolitan Museum of Art, New York.
18. Muscarella, O. W., 1988b. The Background to the Luristan Bronzes, In: Curtis J. (ed.), Bronzeworking Centres of Western Asia 1000-539 B.C., London: 177-192. [DOI:10.4324/9781315788456-14]
19. Muscarella, O. W., 1989a. Bronzes of Luristan, Encyclopedia Iranica, Available at: http://www.iranicaonline.org/articles/kassites (12/02/2017).
20. Muscarella, O. W., 1989b. "Multi-piece iron swords from Luristan", In: De Meyer L., Haerinck E. (eds.), Archaeologia Iranica et Orientalis, Miscellanea in honorem Louis Vanden Berghe, Leuven: 349-366.
21. Haerinck, E., and B. Overlaet., 1998. Chamahzi Mumah: An Iron Age III Graveyard, Luristan Excavation Documents, II, Acta Iranica , 33, Peeters, Lovanii.
22. Haerinck, E., and B. Overlaet., 1999. Djub-i Gauhar and Gul Khanan Murdah Iron Age III Graveyards in the Avian Plain , Luristan Excavation Docu- ments, III, Acta Iranica , 36, Peeters, Lovanii.
23. Haerinck, E., and B. Overlaet., 2004a. The Iron Age III Graveyard at War Kabud, Pusht-I Kuh, Luristan , Luristan Excavation Documents, V, Acta Iranica , 42, Peeters, Lovanii.
24. Haerinck, E., and B. Overlaet., 2004b. The Chronology of the Pusht-i Kuh, Luristan , Results of the Belgian Archaeological Mission in Iran, From Handax to Khan. Essays presented to Peder Mortensen on the occasion of his 70th Birthday, Aarhus University Press, Aarhus.
25. Haerinck, E., and B. Overlaet., 2006. Bani Surmah, An Early Bronze Age graveyard in Pusht-I Kuh, Luristan , Luristan Excavation Documents, VI, Acta Iranica , 43, Peeters, Lovanii.
26. Haerinck, E., and B. Overlaet., 2008. The Kalleh Nisar Bronze Age Graveyard in Pusht-i Kuh, Luristan, Luristan Excavation Documents, VII, Acta Iranica , 46, Peeters, Lovanii.
27. Haerinck, E., and B. Overlaet., 2010. Early Bronze Age Graveyards to the West of the Kabir Kuh (Pusht-I Kuh, Luristan), Luristan Excavation Docu- ments, III, Acta Iranica, 50, Peeters, Lovanii.
28. Haerinck E., B. Overlaet and Z. Jaffar-Mohammadi., 2004. "Finds from Khatunban B, Badavar valley (Luristan) in the Iran Bastan Museum, Teheran", Iranica Antiqua 39: 105-168. [DOI:10.2143/IA.39.0.503893]
29. Hasanpour, A., Z. Hashemi and B. Overlaet., 2015. The Baba Jilan Graveyard near Nurabad, Pish-I Kuh, Luristan, A preliminary report, Iranica Antiqua 50: 169- 210.
30. Malekzadeh, M., Hasanpur, A., and Hashemi, Z., 2017. Fouilles (2005-2006) à Sangtarashan, Luristan, Iran, Iranica Antiqua 52: 61-158.
31. Malekzadeh, M., Hasanpur, A., and Hashemi, Z., 2018. Bronzes of Luristan in a Non-Funerary Context: Sangtarashan, an Iron Age Site in Luristan (Iran), Proceed-ings, 10 th ICAANE, Vienna: 577-588. [DOI:10.2307/j.ctvcm4fnh.45]
32. Hashemi, Z., 2018. The Bronze artefact deposits from the Iron Age site of Sangtarashan (Luristan, Iran), ArchéOrient - Le Blog, 25 mai 2018.
33. Elikaye Dehno S, Garavand M. Survey Report of Slag Settlements in South Kuhdasht Rural District. Archive of the Archaeological Research Institute. 2014 (Unpublished) [in Persian]. [الیکایی دهنو، ثریا و مرتضی گراوند. گزارش بررسی محوطه های سرباره ای دهستان کوهدشت جنوبی، آرشيو پژوهشكده باستان شناسي، 1393، (منتشر نشده).]
34. Elikaye Dehno S, Garavand M. Survey Report of Slag Settlements in north Kuhdasht Rural District. Archive of the Archaeological Research Institute. 2017 (Unpublished) [in Persian]. [الیکایی دهنو، ثریا و مرتضی گراوند. گزارش بررسی محوطه های سرباره ای دهستان کوهدشت شمالی، آرشيو پژوهشكده باستان شناسي، 1396، (منتشر نشده).]
35. Elikaye Dehno S, Garavand M. Survey Report of Slag Settlements in South Gol-Gol Rural District. Archive of the Archaeological Research Institute. 2019 (Unpublished) [in Persian]. [الیکایی دهنو، ثریا و مرتضی گراوند. گزارش بررسی محوطه های سرباره ای دهستان گل گل، آرشيو پژوهشكده باستان شناسي، 1398، (منتشر نشده).]
36. Ghobadi Zadeh H. Archaeological Survey and Identification Report of Keshmahur and Bluran Rural District of Darb-e Gonbad District of Koohdasht County, Archive of Archaeological Research Institute. 2020 (Unpublished) [in Persian]. [قبادی¬زاده، حمزه. گزارش بررسی و شناسایی باستان¬شناسی دهستان¬های کشماهور و بلوران بخش درب¬گنبد شهرستان کوهدشت، آرشيو پژوهشكده باستان¬شناسي، 1399، (منتشر نشده).]
37. Shishegar A. archaeological report of excavation at sorkh dom-e laki, kuhdasht, lorestan 2nd-6th Seasons 2001-2004. Cultural Heritage, Handicrafts and Tourism Organization, Research Deputy, Archaeological Research Institute. 2006 (Unpublished) [in Persian]. [شیشه گر، آرمان. گزارش کاوش محوطۀ باستانی سرخ دُم لکی کوهدشت لرستان، فصل دو تا ششم 1379-1383 تهران: سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، معاونت پژوهشی، پژوهشکده باستان شناسی، 1384.]
38. Maghsoudi M, Mohammadnejad Arouq V. Geomorphology of alluvial fans, first edition, Tehran: University of Tehran Press [in Persian]. [مقصودی، مهران و محمد نژاد آروق، وحید. ژئومورفولوژی مخروط افکنه‌ها، چاپ اول، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، 1391.]
39. Rahnemai M. T. Iran the spatial and natural potentials First Edition. Tehran: Publications of Iran Urban Planning and Architecture Studies and Research Center; 1991 [in Persian]. [رهنمایی، محمد تقی. توانهای محیطی ایران، چاپ اول، تهران: انتشارات مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری ایران، 1370.]
40. Stocklin, J. (1968) Structural History and Tectonic of Iran: A Review. American Association of Petroleum Geologists Bulletin, USA, 52, 1229-1258. [DOI:10.1306/5D25C4A5-16C1-11D7-8645000102C1865D]
41. Ghorbani, G., 2013. The Economic Geology of Iran: Mineral Deposits and Natural Resources, Springer Geology Publication. [DOI:10.1007/978-94-007-5625-0]
42. Roberts, N. J, 2008. Structural and geologic controls on gigantic (>1 Gm3) landslides in carbonate sequences: case studies from the Zagros Mountains, Iran and Rocky Mountains, Canada, A thesis presented to the University of Waterloo in fulfillment of the thesis requirement for the degree of Master of Science in Earth Sciences, Waterloo, Ontario, Canada.
43. Maghsoudi, M., 2021. Desert Landscapes and Landforms of Iran, Springer Nature Switzerland. [DOI:10.1007/978-3-030-58912-7]
44. Agard, P., Omrani, J., Jolivet, L., Mouthereau, F., 2005. Convergence history across Zagros, Iran; constraints from collisional and earlier deformation: International journal of earth sciences: v. 94, p. 401-419. [DOI:10.1007/s00531-005-0481-4]
45. Berberian M., 2014. Earthquakes And Coseismic Surface Faulting On The Iranian Plateau, A Historical, Social And Physical Approach, and Part II: Dynamic Phenomena Associated With The Earthquakes On The Iranian Plateau. Dev Earth Surf Proc 17:149. [DOI:10.1016/B978-0-444-63292-0.00019-3]
46. James G.A., Wynd G.J., 1965. Stratigraphic Nomenclature of Iranian Oil Consortium Agreement Area. AAPG Bulletin, 49. Pp. 2182-2245. [DOI:10.1306/A663388A-16C0-11D7-8645000102C1865D]
47. Casciello, E., Verges, J., Saura, E., Casini, G., Fernandez, N., Blanc, B., Homke, S., and Hunt D.W., 2009. Fold patterns and multilayer rheology of the Lurestan Province, Zagros Simply Folded Belt (Iran). Journal of the Geological Society, vol. 166: 947-959. [DOI:10.1144/0016-76492008-138]
48. Hakimi F. Ahmadi Khalaji A., Dolatsha T., Mollaei H., and Shahrokhi V., 2010. Investigation of geology condition and hydrogeology Kuhdasht area, Lorestan province, Iran. In The 1st International Applied Geological Congress, Mashhad, Islamic Azad University, Department of Geology, pp. 390-394.
49. Mirzaee H., and Moosavi Poormahram, F., 2011. Identification of Stratigraphic Units of Iraqi Zagros and Coincidence of Them with Carbonated Formations of Iranian Zagros Basin In The 2nd South Asain Geoscience Conference and Exhibition, Geo India, Gearter Noida, New Delhi, India.
50. Parvin M., Ahmadi M., and Manochehri, F., 2013. Studying Hydrodynamic Geological Formations of Mahidasht Basin in the amount of Plain Feeding using RS & GIS. International Journal of Agriculture and Crop Sciences, pp. 30-35.
51. Homke S., Vergés J., Van Der Beek P., Fernàndez M., Saura E., Barbero L., Badics B., Labrin, E., 2010. Insights in the exhumation history of the NW Zagros from bedrock and detrital apatite fission-track analysis: evidence for a long-lived orogeny, Basin Research, vol. 22: 659-680. [DOI:10.1111/j.1365-2117.2009.00431.x]
52. Momenzadeh M. A Review of Mining and Smelting of Metals in the Kerman Region. Kerman Studies Conference. Kerman 2002; Pp. 10-21 [in Persian]. [مؤمن زاده، مرتضی. مروری بر آثار معدنکاری و ذوب فلزات در خطه کرمان. همایش کرمان شناسی، ضرورت بازخوانی تاریخ مس ایران معدن سرچشمه، 10-21.]
53. Momenzadeh m. Ancient mining and smelting of metals in Kerman province. Cheshmeh journal. 2003. Pp.7-19. [in Persian]. [مؤمن زاده، مرتضی. معدنکاری باستانی و ذوب فلزات استان کرمان. نشریه چشمه، 1390، 7 - 19.]
54. Zareisahamiyeh R, Yosefiyaganeh B, Zamaniyan H, Moazami Godarzi F. Study of Sedimentary Environment and Geochemistry of Kashkan Formation Sandstones. Advanced Applied Geology Journal. Spring 2011. Vol 1 (1). Pp. 48-62 [in Persian]. [زارعی سهامیه، بیژن، رضا یوسفی یگانه، حسین زمانیان و فروغ معظمی گودرزی. مطالعه محیط رسوبی و زمین شیمی ماسه سنگ های سازند کشکان، مجله زمین شناسی کاربردی پیشرفته، 1390، 1، 48-62.]
55. Modaberi A, Soosani J, Abrari Vajari K, Khosravi Sh, Farhadi P. The Survey of the Structure of the Central Zagros Forests. Forest strategical approchment journal. Fall 2016. Year 1 (3). Pp. 34-45 [in Persian]. [مدبری، امیر، سوسنی، جواد، ابراری واجاری، کامبیز، خسروی، شیدا و پیمان فرهادی. بررسی ساختار جنگل های زاگرس میانی، فصلنامه استراتژی راهبردی جنگل، 1395، 1 (3)، 34-45.]
56. Marvie, Mohadjer, M.R., 2006. Silviculture, Tehran Universiyu Press. 387 pp.
57. Stevens R. Lora Wright, Wright Jr H.E, Ito Emi. Proposed changes in seasonality of climate during the Late glacial and Holocene at Lake Zeribar,Iran. A Holocene Special Issue. 2001. P 747-755. [DOI:10.1191/09596830195762]
58. Stevens R., Lora, Ito, Emi. Schwalb Antji., Herbert, E., Wright Jr. Timing of atmospheric precipitation in Zagros Mountain inferred from a multi-proxy record from lake Mirabad,Iran. Quaternary research, 2006. P 494-500. [DOI:10.1016/j.yqres.2006.06.008]
59. Niknami K. Assessing the effect of changing the texture of land productivity on the territorial integrity of natural and archaeological features Case study: Northwest of Iran. Journal of Environmental Studies, No. 35, fall 2004, p. 51-60 [in Persian]. [نیکنامی، کمال الدین. سنجش تأثیر تغییر بافت بهره وری از زمین در یکپارچگی زمین سیماهای طبیعی و باستان شناختی مطالعه موردی: شمال غرب ایران، مجله محیط شناسی، 1383، 35: 51 -60]
60. Niknami K, Khatib Shahidi H, Saeedi Harsini M, Theories and Techniques of Modeling Predicting (Estimating) the Locations and Distributions of Prehistoric Sites in Archaeological Landscapes Using GIS and Logistic Regression; Case study: Gamasab river basin of Central Zagros. Journal of the Faculty of Literature and Humanities University of Tehran, 2007. Vol 58, 5, pp. 193-211 [in Persian]. [نیکنامی، کمال الدین، خطیب شهیدی، حمید و سعیدی هرسینی، محمد رضا. تئوری ها و تکنیک های مدل سازی پیش‌بینی (تخمین) مکان ها و پراکنش‌های سایت‌های پیش‌ازتاریخی در پهندشت‌های باستان شناختی با کاربرد جی‌آی‌اس و رگرسیون لجستیک؛ مطالعه موردی: حوضه رودخانه گاماساب زاگرس مرکزی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه تهران، 1386، 58، 5، 193-211.]
61. Verhagen, Ph., Thomas, G. Whitley., 2012. Integrating Archaeological Theory and Predictive Modeling: a Live Report from the Scene, Journal of Archaeological Method and Theory, Vol. 19, No. 1. pp. 49-100 (52 pages). [DOI:10.1007/s10816-011-9102-7]
62. Willey, G. R., 1953. Prehistoric settlement in the Virú Valley, Peru. Washington, DC: United States Government Printing Office.
63. Warren, R. E., 1990. Predictive modelling in archaeology: A primer. In K. M. Allen, S. W. Green, & E. B. W. Zubrow (Eds.), Interpreting space: GIS and archaeology (pp. 90-111). London: Taylor and Francis.
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
