سال 4، شماره 1 - ( 1397 )
سال 4 شماره 1 صفحات 21-1 |
برگشت به فهرست نسخه ها
جاوید سلطانی1 
، وحید عسکرپور 
2، رحیم ولایتی3
، وحید عسکرپور 2، رحیم ولایتی3
1- دانشگاه هنر اسلامی تبریز
2- دانشگاه هنر اسلامی تبریز ،v.askarpour@tabriziau.ac.ir
3- دانشگاه تهران
2- دانشگاه هنر اسلامی تبریز ،
3- دانشگاه تهران
چکیده: (4104 مشاهده)
هدف از این تحقیق شناخت عوامل و مولفه های تاثیرگذار در مکان یابی و شکل گیری سکونتگاه های منسوب به دوران اسلامی بستان‌آباد است. برای این منظور 226 محوطه دارای آثار فرهنگی دورۀ اسلامی در منطقه ای به مساحت 22795km حاصل از بررسی باستان شناسی در شهرستان بستان آباد واقع در استان آذربایجان شرقی مورد مطالعه قرار گرفته است. برای تحلیل و تفسیرهای فرهنگی از محوطه ها نسبت به متغیرهای محیطی فاصله از رودهای دائمی، ارتفاع، میزان بارندگی، اقلیم، پوشش گیاهی، شیب، وسعت محوطه ها و فاصله با روستاها از نرمافزارهای GIS و SPSS استفاده شده است. نتایج به دست آمده در این بحث نشان از وجود الگوی توزیع محوطه ها و عوامل مؤثر در شکل گیری آن‌ها در چهار خوشه متجانس است، به گونه ای که فواصل محوطه ها و موقعیت آن‌ها به لحاظ شرایط زیست محیطی نسبت به یکدیگر در هر خوشه با خوشۀ دیگر الگوی معیشتی متفاوتی را نشان میدهد. با تحلیل خوشه ها می توان الگوی استقرار منطقه را به لحاظ بوم‌شناختی فرهنگی چنین مورد ارزیابی قرار داد؛ محوطه های واقع در دشت ها و ارتفاعات پایین با قرار گرفتن در اقلیم نیمه مرطوب و مجاورت منابع آب دائمی استقرارهای یکجانشین با مساحت بالا و اقتصاد معیشتی وابسته به کشاورزی دیم و آبی را تشکیل دادهاند و محوطه های واقع در حاشیه دشتها و دامنۀ کوهستانها با داشتن مساحت پایین و با قرار گرفتن در مراتع غنی ارتفاعات، مستعد زندگی کوچروی بر پایه اقتصاد معیشتی وابسته به دامداری هستند و در این میان استقرارهایی در ارتفاعات با شیب کم و مساحت نسبتاً بالا پراکنش یافته است که به احتمال زیاد مریوط به کوچروهایی با جمعیت انسانی زیاد است که در فصول گرم سال به منظور بهره برداری از مراتع دیم برای دامداری در این مکان ها ساکن شده اند.
یاداداشت علمی: پژوهشي |
موضوع مقاله:
باستان سنجی
دریافت: 1395/9/7 | پذیرش: 1396/6/1 | انتشار: 1397/4/10 | انتشار الکترونیک: 1397/4/10
دریافت: 1395/9/7 | پذیرش: 1396/6/1 | انتشار: 1397/4/10 | انتشار الکترونیک: 1397/4/10
فهرست منابع
1. Alizadeh A, Gremliza FGL. Prehistoric settlement patterns and culture in Susiana, southwestern Iran: the analysis of the FGL Gremliza survey collection. vol. 24. Univ of Michigan Museum; 1992.
2. Alizadeh A, Kouchoukos N, Bauer AM, Wilkinson TJ, Mashkour M. Human-environment interactions on the Upper Khuzestan Plains, southwest Iran. Recent investigations. Paléorient 2004:69–88. [DOI:10.3406/paleo.2004.4773]
3. Binford LR. Archaeology as anthropology. Am Antiq 1962;28:217–25. [DOI:10.2307/278380]
4. Braidwood LS. Prehistoric archeology along the Zagros Flanks. vol. 105. Oriental Inst Pubns Sales; 1983.
5. Braidwood RF, Howe B. Prehistoric investigations in Iraq Kurdistan. 1960.
6. Butzer KW. Archaeology as human ecology: method and theory for a contextual approach. Cambridge University Press; 1982. [DOI:10.1017/CBO9780511558245]
7. Clarke DL. Analytical archaeology. London. UK: Methuen and Company. Ltd; 1968.
8. Clarke DL. Spatial archaeology. London: Academic; 1995.
9. Fleming A. Models in archaeology., man. vol. 8. Routledge; 1973.
10. Geographic Organization of Armed Forces. Geographic encyclopedia of Iran; Tabriz county. 2001.
11. Harsini MRS. Settlement pattern study of Chalcolithic sites in the Gamasb river basin of central Zagros, western Iran. Int J Archaeol 2014;2:1–5.
12. Hodder I, Orton C. Spatial analysis in archaeology 1976.
13. Hole F, Flannery K V, Neely JA. Prehistory and human ecology of the Deh Luran Plain: an early village sequence from Khuzistan, Iran. University of Michigan; 1969.
14. Niknami KA, Amirkhiz AC, Jalali FF. Spatial pattern of archaeological site distributions on the eastern shores of Lake Urmia, northwestern Iran. Archeol e Calc 2009;20:261–76.
15. Niknami KA, Amirkhiz AC. A GIS technical approach to the spatial pattern recognition of archaeological site distribution on the eastern shores of Lake Urmia, northwestern Iran. Proc Int Arch Photogramm Remote Sens Spat Inf Sci 2008;37:167–72.
16. Niknami KA, Askarpour V. A GIS modeling of prehistoric site distribution in the Sarfirouzabad Plain of Kermanshah, Northwestern Iran. Int J Herit Digit Era 2013;2:343–59. [DOI:10.1260/2047-4970.2.3.343]
17. Niknami KA. Methodological Aspects of Iranian Archaeology: Past and Present BAR 852 Archaeopress 2000.
18. Niknami KA. Perspective théorique de l’évaluation de la sensibilité des sites du paysage archéologique selon une double approche: statistique et prospection au sol. Un cas d’étude d’Iran. Archeol e Calc 2006;17:107–20.
19. Parsons JR. Archaeological settlement patterns. Annu Rev Anthropol 1972;1:127–50. [DOI:10.1146/annurev.an.01.100172.001015]
20. Sutton MQ, Anderson EN. Introduction to cultural ecology. Rowman & Littlefield; 2013.
21. Velayati R. Archaeological surveying of Bostan Abad, season 1, Preliminary report. Cultural Heritage, Handicrafts and Tourism Organization of Iran, University of Tehran: 2006. [Unpublished Report] [in Persian] [ولایتی رحیم. گزارش بررسی باستان‌شناسی منطقه بستان‌آباد. مرحله اول، با همکاری سازمان میراث فرهنگی صنایع‌دستی و گردشگری استان آذربایجان شرقی و مؤسسه باستان‌شناسی دانشگاه تهران؛ 1385. (منتشرنشده الف).]
22. Velayati R. Archaeological surveying of Bostan Abad, season 1, Preliminary report. Cultural Heritage, Handicrafts and Tourism Organization of Iran, University of Tehran: 2014. [Unpublished Report] [in Persian] [ولایتی رحیم. گزارش بررسی باستان‌شناسی منطقه بستان‌آباد. مرحله دوم، با همکاری سازمان میراث فرهنگی صنایع‌دستی و گردشگری استان آذربایجان شرقی و مؤسسه باستان‌شناسی دانشگاه تهران؛ 1392. (منتشرنشده ب).]
23. Velayati R. Archaeological surveying of Bostan Abad, season 1, Preliminary report. Cultural Heritage, Handicrafts and Tourism Organization of Iran, University of Tehran: 2015. [Unpublished Report] [in Persian] [ولایتی رحیم. گزارش بررسی باستان‌شناسی منطقه بستان‌آباد. مرحله سوم، با همکاری سازمان میراث فرهنگی صنایع‌دستی و گردشگری استان آذربایجان شرقی و مؤسسه باستان‌شناسی دانشگاه تهران؛ 1393. (منتشرنشده پ).]
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |