TY - JOUR T1 - A Review of Obsidian Studies in Iran, Provenance the Source and Prehistoric Obsidian Artifacts, Researches and Questions TT - مروری بر مطالعات اُبسیدین در ایران، منشأیابی معادن و اُبسیدین های محوطه های باستانی، پژوهش ها و پرسش های موجود JF - JRA JO - JRA VL - 1 IS - 1 UR - http://jra-tabriziau.ir/article-1-32-fa.html Y1 - 2015 SP - 55 EP - 85 KW - Obsidian KW - Archaeology KW - Analyzing Methods KW - Researches KW - Questions N2 - اُبسیدین یکی از فراوانترین مصنوعاتی است که در محوطههای باستانی خاورمیانه و خاورنزدیک یافت می‌شود. چگونگی منشأیابی اُبسیدین یکی از موضوعات جذاب و مورد بحث در میان باستانشناسان و زمینشناسان است. از آنجایی که مطالعات فراوانی بر روی منشأیابی معادن ابزارهای سنگی اُبسیدینی در مناطق همجوار ایران مانند آناتولی و قفقاز انجام گرفته است لذا بخشهای عمدهای از ایران وقفه‌ای مطالعاتی در باستانشناسی خاورمیانه از بابت مطالعات منشأیابی ابزارها و معادن اُبسیدین محسوب می‌شود. مطالعات اخیر روی معادن اُبسیدین در ایران و همچنین منشأیابی ابزارهای‌سنگی اُبسیدینی فراوان، زمینه مساعدی را جهت ایجاد پایگاهی اطلاعاتی و نیز ترسیم یک افق پژوهشی به‌منظور مطالعات اُبسیدین در ایران فراهم ساخته است. در این پژوهش عمدتاً سعی بر این است تا با مروری کلی بر مطالعات و پژوهشهای انجام گرفته در رابطه با اُبسیدین، از سالیان گذشته تا به امروز بر پتانسیلها و سؤالات موجود در رابطه با مطالعات اُبسیدین ایران پرداخته شود و با ارائه افقی پژوهشی، زمینه را جهت مطالعات آینده فراهم سازد. این پژوهش همچنین در صدد این است تا یک بررسی و شناسایی از منابع و معادن اُبسیدین در ایران را انجام دهد و با مطالعه داده‌های اُبسیدینی به‌دست آمده از محوطه‌های شاخص ایران مانند کول‌تپه‌هادی‌شهر، دوه‌گُزخوی، چیاسبزشرقی استان لرستان، چغاگلان دشت مهران، تپه بوینو خدا آفرین، محوطه‌های شناسایی شده شرق دریاچه ارومیه، محوطه‌های شاخصی مانند یانیق‌تپه، تپه حسنلو، پیزدلی و غیره و ارتباط این محوطه‌ها با منابع شناسایی شده، یک چهارچوب کلی برای معادن اُبسیدین و نیز منشأیابی ابزارهای اُبسیدینی در ایران فراهم نماید. بر اساس مطالعه انجام شده روشن گردید که اغلب اُبسیدین‌‌های محوطه‌های ایران دارای منشأ آناتولیایی و قفقازی‌اند و در راستای تجارتهای دوربرد فرامنطقه‌ای وارد محوطه‌های ایران شده‌اند. تعداد انگشت شماری از معادن اُبسیدین نیز در بخش‌های شمال‌غرب ایران وجود داشته‌اند که تنها بخشی از نیازهای بومی جوامع پیش از تاریخ ایران را تأمین می نموده‌اند. M3 10.29252/jra.1.1.55 ER -