RT - Journal Article T1 - Kahiro II: The Importance of Copper Oxide Extraction Technology in 4th Millennium BC in Halil River Basin JF - JRA YR - 2020 JO - JRA VO - 6 IS - 2 UR - http://jra-tabriziau.ir/article-1-200-fa.html SP - 41 EP - 55 K1 - Halil River Basin K1 - Chalcolitic Ara K1 - Archaeometallurgy K1 - Copper Oxide AB - طی یک بررسی باستان­شناختی در منطقۀ موسوم به سرشاخه­های حوزۀ فرهنگی هلیل­رود، در میان مواد فرهنگی پراکنده بر سطح محوطه­ای به نام کهیرو II تعداد زیادی سرباره های ذوب فلز و بوته های ریخته گری و بقایای فلزگری مشاهده شد. مطالعه بر روی سرباره های ذوب و وجود قطرات و گویچه های مسی در بافت میکروسکپی سرباره ها نشان از استحصال فرایند فلزگری مس در این برهه زمانی در این منطقه دارد. تعداد 10 نمونه از مواد فرهنگی از منطقه کهیرو II انتخاب شدند و بر اساس آزمایشات مینرالوژی جهت شناسایی خصوصیات بافت سرباره و بوته، و فلئورسانس اشعه ایکس جهت شناسایی ترکیب شیمیایی بین مواد مکشوفه و مطالعات ریز ساختاری و میکروسکپی مورد بررسی قرار گرفتند. قطرات مس در زمینه کریستالین سیلیسی سرباره پراکنده شده و بعنوان یک فاکتور جهت تخمین درجه حرارت ذوب و ترکیب فلز مفید هستند. قطعات بوته های ذوب یافت شده در این محدوده نیز نشان از ریخته گری مس دارند. بوته های ذوب دارای بدنه سرامیکی بوده که عمدتا از کانیهای آذرین (کوارتز، فلدسپات، پلاژیوکلاز) بعنوان تمپر در بافت آن استفاده شده است. مجصولات ذوب و بقایای ذوب در ناحیه داخلی بوته تجمع داشته که شامل کانیهای اکسیدی مس همچون کوپریت (Cu2S) و دلافوسیت (CuFeO2) است. وجود کانیهای اکسیدی بعنوان بقایای ذوب در کف بوته حاکی از ذوب مس اکسیدی و کربناته در منطقه دارد چرا که بقایای تجمع یافته ترکیبات اکسیدی در کف بوته عمدتا بقایای فرایند ناقص استحصال و یا ریخته‌گری می‌باشند و باعث تشکیل مس کربناته یا اکسیدی در اخرین مرحله ریخته‌گری می‌شود. چنین بنظر می‌رسد که این بوته‌ها جهت فرایند تولید مات یا شمش مس مورد استفاده قرار گرفته‌اند. منطقه کهیرو II بواسطه وجود بقایای استحصال مس از سنگ معدن کربناته میتواند بعنوان یکی از مناطق قدیمی و کلیدی در سرشاخه‌‌های هلیل رود معرفی گردد. LA eng UL http://jra-tabriziau.ir/article-1-200-fa.html M3 10.52547/jra.6.2.41 ER -