سال 5، شماره 1 - ( 1398 )
سال 5 شماره 1 صفحات 127-105 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Saed Mucheshi A, Esna-Ashari A, Rahmati S M, Bahadori R, Madani F S. Compositional Study of the Potteries from Sarcham, Bardemar and Kenacheh Sites, Hawraman Area, Kurdistan Province, Iran. JRA 2019; 5 (1) :105-127
URL: http://jra-tabriziau.ir/article-1-158-fa.html
URL: http://jra-tabriziau.ir/article-1-158-fa.html
ساعدموچشی امیر، اثنی‌عشری امیر، رحمتی سیدمرتضی، بهادری رویا، مدنی فرح سادات. مطالعه ساختاری سفال های منطقه هورامان استان کردستان (محوطه های سرچم، برده مار و کناچه). پژوهه باستان سنجی. 1398; 5 (1) :105-127
امیر ساعدموچشی 
1، امیر اثنی‌عشری2 ، سیدمرتضی رحمتی3 ، رویا بهادری4 ، فرح سادات مدنی5
1، امیر اثنی‌عشری2 ، سیدمرتضی رحمتی3 ، رویا بهادری4 ، فرح سادات مدنی5
1- دانشگاه پیام نور ، saedmucheshi@gmial.com
2- دانشگاه پیام‌نور
3- شرکت دیرین پژوهش پارینه
4- پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری
5- پژوهشکده حفاظت و مرمت آثار تاریخی-فرهنگی
2- دانشگاه پیام‌نور
3- شرکت دیرین پژوهش پارینه
4- پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری
5- پژوهشکده حفاظت و مرمت آثار تاریخی-فرهنگی
چکیده: (4140 مشاهده)
در کاوش‌های نجات بخشی سد داریان منطقه هورامان در استان کردستان چندین مکان کاوش شدند که محوطه های سرچم، برده مار و کناچه ازجمله آن‌ها هستند. در این سه محوطه آثار دوره اسلامی، دوران تاریخی، عصر آهن I، مفرغ متأخر، و دوره مس سنگی شناسایی شد که شناخت منابع خاک سفالهای آن به دلیل شیوه معیشت این ناحیه که جمعیتی متحرک دارد، حائز اهمیت است. کوهستانی بودن منطقه هورامان و قرارگیری آن در مجاورت منطقه زاگرس مرکزی و بین النهرین باعث شده تا شیوه معیشت مردمان باستانی آن مورد سؤال باشد و شناخت منابع خاک سفال‌ها می تواند اطلاعات مفیدی در مورد منشأ جغرافیایی سفالهای ناحیه و استفاده‌کنندگان آن در اختیار قرار دهد. برای این هدف تعداد 42 عدد سفال از سه مکان شامل غار کناچه و دو محوطه برده مار و سرچم برای آزمایش XRD و XRF انتخاب شد. علاوه بر نمونه های سفال، 3 نمونه خاک از اطراف این محوطه ها نیز مورد آزمایش XRD و XRF قرار گرفت. محوطه برده مار و کناچه متعلق به دوره اسلامی و محوطه سرچم چهار دوره زمانی از دوران تاریخی تا دوره مس سنگی را دربر می گیرد. تنوع محوطه ها، تنوع کاربری مکان‌ها و نیز گوناگونی سبک های سفالی بر جامع بودن شناخت ما از منابع خاک سفالهای باستانی منجر شده است. بر اساس نمونه های موجود، احتمالاً سفالهای هر سه محوطه در دوره های شناسایی‌شده تولید محلی است و تشابه زیادی باهم دارند. این تشابه در طول زمان و نیز در مقایسه با ترکیب خاکهای منطقه دیده می شود و تمامی گونه های سفال حتی نمونه هایی که دارای نسبت کمی در مجموعه سفال‌ها بودند از خاکهای محلی ساخته شده اند. این نتایج برای غار کناچه که احتمالاً توسط رمه گردانان مورد استفاده بوده اند نیز صادق است.
یاداداشت علمی: پژوهشي |
موضوع مقاله:
باستان سنجی
دریافت: 1397/10/3 | پذیرش: 1398/3/5 | انتشار: 1398/4/10 | انتشار الکترونیک: 1398/4/10
دریافت: 1397/10/3 | پذیرش: 1398/3/5 | انتشار: 1398/4/10 | انتشار الکترونیک: 1398/4/10
فهرست منابع
1. Davidson TE, McKerrell H. Pottery analysis and Halaf period trade in the Khabur headwaters region. Iraq 1976;38:45-56. [DOI:10.2307/4200024]
2. Stein G. Local identities and interaction spheres: Modeling regional variation in the Ubaid horizon. Beyond Ubaid Transform Integr Late Prehist Soc Middle East 2010:23-44.
3. Henrickson EF. The early development of pastoralism in the Central Zagros Highlands (Luristan). Iran Antiq 1985;20:1. [DOI:10.2143/IA.20.0.2014076]
4. Levine LD. The Iron Age. Smithsonian Institution; 1987.
5. Young TC. Early iron age Iran revisited: preliminary suggestions for the re-analysis of old constructs. J-L Huot Al 1985:361-78.
6. Goff C. Luristan in the first half of the first millennium BC. A Prelim Rep First Seas Excav Baba Jan, Assoc Surv East Pish-i Kuh, Iran 1968;6:105-34. [DOI:10.2307/4299604]
7. Nogole Sadat MAA, Houshmandzadeh A. Geology map of Marivan-Baneh, Scale 1: 250000. Geol Surv Iran 1993.
8. Frame G. The inscription of Sargon II at Tang-i Var. Orientalia 1999;68:31-57.
9. Minns EH. Parchments of the Parthian period from Avroman in Kurdistan. J Hell Stud 1915;35:22-65. [DOI:10.2307/624522]
10. Zarei M. Tangivar inscription. Majaleye Nameh Pazhoheshgah Mirase Farhangi 2004;7:17-27. [in Persian] [زارعی محمدابراهیم. کتیبه و نقش برجسته تنگیور. مجله نامه پژوهشگاه میراث فرهنگی. 1383؛ (7): 10-33.]
11. Mohammadifar Y, Motarjem A. Settlement continuity in Kurdistan. Antiquity 2008;82.
12. Motarjem A. Excavation at pitho-burials in Zeribar Lake sphere, Marivan. 2009. [in Persian] [مترجم عباس، محمدیفر یعقوب. کاوش گورخمرههای حوزه دریاچه زریبار-مریوان، پژوهشکده باستانشناسی؛ 1388 (گزارش منتشر نشده).]
13. Saed Mucheshi A. Delimiting at Tepe Sarqaleh, Sarvabad. 2014. [in Persian] [ساعدموچشی امیر. بررسی پارینهسنگی زاگرس در شهرستانهای مریوان و کامیاران. پژوهشکده باستانشناسی؛ 1391 ( گزارش منتشر نشده).]
14. Saed Mucheshi A. Paleolithic survey at Marvian and Kamyaran Counties. 2012. [in Persian] [ساعدموچشی امیر. گمانهزنی به منظور تعیین عرصه و حریم تپه سرقلعه سروآباد. پژوهشکده باستانشناسی؛ 1393 (گزارش منتشر نشده).]
15. Pour Bakhshandeh K. Archaeological survey in Darian Dam basin. 2012. [in Persian] [پوربخشنده خسرو. بررسی محدوده سد داریان، پژوهشکده باستانشناسی؛ 1391 (گزارش منتشر نشده).]
16. Biglari F, Shidrang S, Rahmati M, Mashkour M, Saed Mucheshi A, Ghasimi T, et al. Survey and salvage excavations at the Darian Dam Reservoir, Hawraman, Kurdistan and Kermanshah. Proc. 15th Annu. Archaeol. Symp. Iran, Tehran: Research Institute of Cultural Heritage & Tourism (RICHT); 2017, p. 49-54. [in Persian] [بیگلری فریدون، شیدرنگ سونیا، رحمتی مرتضی، مشکور مرجان، ساعدموچشی امیر، قسیمی طاهر، زارع سپهر، اکبری مسعود، حسین تهرانی ندا، محمدی سیروان، نصراللهی صلاح، داوودی حسین، امیری سریه، فتحی هما، عبداللهپور محمد. بررسی و کاوش نجاتبخشی در محدوده سد داریان، هورامان، کردستان و کرمانشاه. مقاله ارائه شده در: گزارشهای پانزدهمین گردهمایی سالانه باستانشناسی ایران 1395. پژوهشکده باستانشناسی؛ 1395، 49-54.]
17. Saed Mucheshi A, Nikzad M, Zamani Dadaneh M, Seif Panahi M, Mohammadi Ghasrian S, Davoudi H. Rescue excavations at Bardeh Mar site, Darian Dam area, Hawraman, Kurdistan, western Iran. Proc. 15th Annu. Symp. Iran. Archaeol., Tehran: Research Institute of Cultural Heritage & Tourism (RICHT); 2017, p. 667-72. [in Persian] [ساعدموچشی امیر، نیکزاد میثم، زمانی دادانه مرتضی، سیفپناهی مژگان، محمدیقصریان سیروان، داودی حسین. کاوش نجاتبخشی محوطه بردهمار در محدوده سد داریان، هورامان، استان کردستان. مقاله ارائه شده در: گزارشهای پانزدهمین گردهمایی سالانه باستانشناسی ایران 1395الف. پژوهشکده باستانشناسی؛ 1395، 667-672.]
18. Saed Mucheshi A, Mohammadi Ghasrian S, Zamani Dadaneh M, Khosravi S, Amiri S. Rescue excavations at Sarcham site, Darian Dam area, Hawraman, Kurdistan, western Iran. Proc. 15th Annu. Symp. Iran. Archaeol., Tehran: Research Institute of Cultural Heritage & Tourism (RICHT); 2017, p. 662-6. [in Persian] [ساعدموچشی امیر، محمدیقصریان سیروان، زمانی دادانه مرتضی، خسروی سلمان، امیری سریه. کاوش نجاتبخشی محوطه سرچم روستای روآر در محدوده سد داریان. مقاله ارائه شده در: گزارشهای پانزدهمین گردهمآیی سالانه باستانشناسی ایران 1395ب. پژوهشکده باستانشناسی؛ 1395، 662-666.]
19. Ghasimi T, Akbari M, Ghasemian M, Ghasimi A, Ghadri M, Davoudi S, et al. Excavation at Rowar grave. Darian Dam area, Hawraman, Kurdistan, western Iran. Proc. 15th Annu. Symp. Iran. Archaeol., Tehran: Research Institute of Cultural Heritage & Tourism (RICHT); 2017, p. 499-504. [in Persian] [قسیمی طاهر، اکبری مسعود، قاسمیان مجتبی، قسیمی آکام، قدری محمدرضا، داودی حسین، عزیزی اقبال، رضاقلی محمدرستگار. کاوش نجاتبخشی یک گور در روآر محدوده سد و نیروگاه داریان، هورامان، استان کردستان. مقاله ارئه شده در: گزارشهای پانزدهمین گردهمآیی سالانه باستانشناسی ایران 1395. تهران، پژوهشکده باستانشناسی؛ 1395، 499-504.]
20. Nourzehi Z, Ajorloo B, Kasiri MB, Ebrahimi G. The archaeo-mineralogy of the Bronze Age ceramics from Kul Tepe of Ahabshir, Eastern Lake Urmia basin, Iran. JRA 2017;2:1-17. [in Persian] [نورزهی زینب، آجورلو بهرام، باقرزاده کثیری مسعود، ابراهیمی قادر. باستان کانی‌شناسی سفالینههای عصر کولتپه عجبشیر، شرق دریاچه ارومیه. پژوهه باستان سنجی. 1395؛ 2 (2): 1-17.] [DOI:10.29252/jra.2.2.1]
21. Rastineh U, B. Kasiri M, Ajorloo B, Ebrahimi G. Identification the Structure of Colorants Used on the Late Bronze Age Ceramics of Eastern Lake Urmia Based on the Specimen from Kul Tepe, Ajabshir. JRA 2017;3:17-27. [in Persian] [راستینه امالبنین. باقرزاده کثیری مسعود، آجورلو بهرام، ابراهیمی قادر. شناسایی ساختار رنگ سفالینههای دوره مفرغ متأخر شرق دریاچه ارومیه بر مبنای نمونههای کولتپه عجبشیر. پژوهه باستانسنجی. 1396؛ 3 (1): 17-27.] [DOI:10.29252/jra.3.1.17]
22. Pourzarghan V, Sarhaddi-Dadian H, Ramli Z. Morphology of Ancient Potteries Using X-Ray Diffraction Analysis And X-Ray Fluorescence In Sistan Plain, Eastern Iran. Mediterr Archaeol Archaeom 2017;17:175-86.
23. Rezaeia MH, Basafaa H, Khaka PM, Azara M. Study on Late Bronze Age Potteries of Shahrak-e Firouzeh, Neyshabur, Iran by XRD and XRF. Interdiscip Archaeol Nat Sci Archaeol 2018;IX:1-10. [DOI:10.24916/iansa.2018.1.2]
24. Luschey H. Orte in der Nachbarschaft von Bisutun, in W. Kleiss & P. Calmeyer (ed.) Bisutun Ausgrabungen und Forschungen in den Jahren 1963-1967, Berlin: Teheraner Forschungen. 1996; p. 261-64. [in Persian] [لوشای-شمایسر اینگهبورگ. سفالهای کاروانسرای قدیمی، بیستون: کاوشها و تحقیقات سالهای 1963-1967. به کوشش ولفرام کلایس و پتر کالمایر. ترجمه فرامرز نجدسمیعی، مجموعه مقالات بیستون. تهران: انتشارات سازمان میراث فرهنگی، 1385؛ ص. 207-284.]
25. Esmaeily D, Rahimpour-Bonab H, Esna-Ashari A, Kananian A. Petrography and Geochemistry of the Jajarm Bauxite ore Deposit, Northeast Iran: Implications for Source Rock Material and Ore Genesis. Turkish J Earth Sci 2010;19:267-84.
26. Young Jr TC. A comparative ceramic chronology for western Iran, 1500-500 BC. Iran 1965;3:53-85. [DOI:10.2307/4299561]
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
