@ARTICLE{Hamzavi, author = {Hamzavi, Yaser and }, title = {Gypsum Nails as a Solution for Efficient Strengthening and Maintaining of Historical Architectural Decorations}, volume = {3}, number = {2}, abstract ={جهت اجرای لایۀ آستر (لایۀ رویی تکیه‏ گاه و لایۀ زیرین بستر) در آرایه‏ های معماری و به‏ ویژه دیوارنگاره‏ ها (شکل 1؛Fig; 1) بسیاری از مناطق ایران به دلیل شرایط اقلیمی خشک، در دوره‏ های تاریخی از کاه‏گل استفاده ‏شده است. همچنین جهت اجرای لایۀ بستر، ملات گچ که دارای قابلیت‏ های ویژه ‏ای است، به‏ کار برده ‏شده است. گاهی ضخامت لایۀ بستر گچی بسیار کم بوده (mm1-2) که در زمان اجرا، این اقدام می‏توانسته نشان ‏دهندۀ هنر و قدرت دست هنرمند گچ‏کار باشد. نمونۀ این آثار در شهر یزد قابل‏ مشاهده است. ازجمله بناهای دورۀ آل‏مظفر (اوایل سدۀ هشتم ه.ق.) که لایۀ آستر و لایۀ بستر در آرایه‏ های معماری آن با ویژگی‏ های ذکرشده است، می ‏توان به بقعۀ سید رکن‏ الدین و بقعۀ سید شمس ‏الدین در شهر یزد اشاره نمود. بقعۀ سید رکن‏ الدین در زمان ساخت، کاربری مدرسه داشته و پس از وفات صاحب آن، تبدیل به بقعه شده است. در کتب تاریخی یزد اتمام این بنا در سنه خمس و عشرین و سبعمائه (725 ﻫ.ق.) نوشته‏ شده است. این بنا دارای آرایه‏ های معماری متعددی است که ازجمله می‏ توان به آرایه‏ های گچی برجسته، قالبی، فتیله‏ ای، کتیبه ‏های نقاشی، نقاشی‏ های تزیینی، آرایه‏ های طلاکاری و کاشی‏کاری اشاره نمود (شکل 2؛ Fig; 2). آرایه ‏های معماری فضای داخلی گنبدخانه از نظر وسعت، نسبتاً حجم زیادی دارد. قطر گنبد حدود m11 و ارتفاع داخلی آن حدود m20 است. لایۀ آستر در تمامی فضای داخلی این بنا از جنس کاه‏گل و لایۀ بستر در تمامی سطوح داخلی بنا (به ‏جز ازارۀ کاشی‏کاری شده) از یک ‏لایۀ بسیار نازک گچ است. مسئله اساسی در رابطه با آرایه ‏های این قبیل ابنیه زمانی رخ می‏ دهد که کاه و الیاف گیاهی موجود در کاه‏گل (لایۀ آستر) توسط موریانه‏ ها خورده می‏ شود که می ‏توان گفت این مورد، یکی از آسیب ‏های شاخص و متداول بناهای مرکز کشور است. با این اتفاق، لایۀ آستر انسجام خود را ازدست‏ داده و به‏ صورت پودری و سست درمی ‏آید. زمانی که این آسیب برای لایۀ آستر به وجود می ‏آید، درواقع انفصال لایه ‏های زیرین در آرایۀ معماری رخ‏داده است. یک ‏لایۀ بستر گچی باضخامت بسیار کم وجود دارد که اتصال آن در بسیاری از قسمت‏ ها با زمینۀ زیرین کاملاً از بین می‏رود که با وضعیت موجود، نگه‏دارندۀ آرایه‏ های دیگری ازجمله: آرایه‏ های گچی، طلاکاری و دیوارنگاره است (شکل 3؛ Fig; 3)... }, URL = {http://jra-tabriziau.ir/article-1-113-fa.html}, eprint = {http://jra-tabriziau.ir/article-1-113-fa.pdf}, journal = {Journal of Research on Archaeometry}, doi = {10.29252/jra.3.2.103}, year = {2017} }