%0 Journal Article %A Behroozifar, Davood %A Mehrafarin, Reza %A Saeedi, Mohammadreza %A Chaychi Amirkhiz, Ahmad %T Evaluation of Environmental Factors in the Formation of Parthian Settlements in Sarakhs Plain %J Journal of Research on Archaeometry %V 6 %N 2 %U http://jra-tabriziau.ir/article-1-233-fa.html %R 10.52547/jra.6.2.107 %D 2020 %K Sarakhs Plain, Archaeology, Parthian Settlement Pattern, Environmental Factors, %X دورۀ اشکانی در خراسان بیشتر از ادوار تاریخی ایران شناخته‌شده است؛ اما نیازمند کاوش های باستان شناسی مدون و هدفمندی است تا اطلاعات و داده های باستان شناختی محکم و استواری را در اختیار باستان شناسان قرار دهد. با توجه به خاستگاه اشکانیان در شمال شرق ایران، دشت سرخس هدف یک بررسی روشمند میدانی قرار گرفت تا از روند و چگونگی استقرار و تأثیرگذاری دوسویۀ طبیعت و انسان در منطقه، درک درستی حاصل شود. نتیجۀ این بررسی، شناسایی چهارده محوطۀ استقراری از این دوره بود که این تعداد، از منظر عوامل محیطی و وسعت محوطه ها، قابل‌تأمل و ارزیابی است. هم چنان‌که گفته شد، هدف و ضرورت این پژوهش بررسی و شناخت استقرارهای دوران اشکانی در این منطقه و مطالعه پیرامون مؤلفه ها و عوامل مؤثر در شکل گیری و الگوی پراکندگی محوطه ها در این حوزۀ جغرافیایی است. ازاین‌رو، محوطه های شناسایی‌شدۀ اشکانی دشت سرخس از منظر عوامل محیطی و شاخصه های مؤثر جغرافیایی مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفتند. در تحلیل داده ها، علاوه بر استفاده از روش های مرسوم در بررسی های میدانی و الگوهای استقراری، از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) استفاده شد. خروجی نقشه ها و داده های استقرارهای اشکانی منطقه نشان داد که از میان عوامل محیطی مؤثر در شکل گیری استقرارها، دوری و نزدیکی یا قرار گرفتن استقرارها در امتداد مسیر رودخانه ها (الگوی استقرار خطی)، راه های ارتباطی (نسا و جاده ابریشم)، ارتفاع و ناهمواری در مکان گزینی استقرارها در محدودۀ ارتفاعی بین 300 تا 1100 متر از سطح دریا و چگونگی پراکنش آن‌ها در دشت سرخس و همچنین ارتفاعات، در شکل گیری استقرارها بیشتر از سایر عوامل محیطی تأثیرگذار بوده اند. از مهم‌ترین نتایج بررسی حاضر، شناسایی و کشف استقرارهایی با آثاری غنی از دورۀ اشکانی و تحلیل شکل گیری آن‌ها بر مبنای عوامل و مؤلفه های محیطی و نیز بازسازی بخشی از فرهنگ اشکانی در شمال شرق خراسان و تأسیس گاه نگاری نسبی پارتیان دشت سرخس در چارچوب طبقه بندی، گونه شناسی و گونه شناختی نمونه های سفالین به‌دست‌آمده است. %> http://jra-tabriziau.ir/article-1-233-fa.pdf %P 107-126 %& 107 %! %9 Original Research %L A-10-474-1 %+ University of Mazandaran %G eng %@ 2476-4647 %[ 2020