TY - JOUR T1 - An Investigation of Glassmaking Industry at Tal-i Malyan Based on PIXE Analysis TT - بررسی صنعت شیشه‌گری در تل ملیان استان فارس بر اساس آنالیز PIXE JF - JRA JO - JRA VL - 3 IS - 1 UR - http://jra-tabriziau.ir/article-1-81-fa.html Y1 - 2017 SP - 47 EP - 63 KW - Glass KW - Sasanian Period KW - Archaeometry KW - Tal-i Malyan KW - PIXE KW - SEM N2 - صنعت شیشه‌گری از سابقه و قدمت دیرینه‌ای در ایران برخوردار است. این صنعت در دوره ساسانی همپا با سایر صنایع به پیشرفت‌های شایان توجهی در فن ساخت و شیوه تزئین دست یافته است. مطالعات پیشین بر روی صنعت شیشه‌گری این دوره درخشان تاریخی تنها محدود به طبقه‌بندی و گونه شناسی اشیا بوده است. شناخت اصولی و فنی از پیشینه صنعت شیشه‌گری در ایران مستلزم مطالعه‌ای همه‌جانبه است که می‌بایست جایگاه علوم جدید و مطالعات آزمایشگاهی در آن لحاظ گردد. هدف نهایی این تحقیق بررسی ساختار صنعت شیشه‌گری در تل ملیان فارس از دوره ساسانی است که در این راستا مواد خام و شیوه‌های تولید در صنعت شیشه‌گری این دوره بر اساس مطالعات آزمایشگاهی مورد بررسی قرار گرفته و نیز شناخت تفسیری قطعات موردمطالعه با استفاده از نرم‌افزار SPSS و روش آنالیز خوشه‌ای (Cluster Analysis) امکان دسته‌بندی قطعات را با توجه به درصد عناصر تشکیل‌دهنده و مواد به کار رفته در تولید آن‌ها فراهم نموده است. در راستای تحقق اهداف فوق تعداد 26 نمونه از قطعات شیشه‌ای به‌دست‌آمده از کاوش‌های باستان‌شناختی تل ملیان توسط روش PIXE تجزیه عنصری گردید و تحلیل داده‌های به‌دست‌آمده از این تجزیه توسط مقایسه تطبیقی و تحلیل آماری انجام گرفت که منجر به شناسایی دستور ساخت و نوع منبع مورداستفاده جهت تهیه مواد خام برای ساخت خمیر شیشه شد. همچنین با استفاده از تصاویر میکروسکوپ الکترونی روبشی (SEM) تزئینات و هوازدگی و تأثیر مواد تشکیل‌دهنده بر این روند مطالعه گردید. M3 10.29252/jra.3.1.47 ER -