چرا باستان‌سنجی  مهم است. و چند پیشنهاد در ارتقا نشریه پژوهه باستان‌سنجی

حسن خسروی

کارشناس ارشد مرمت آثار تاریخی، عضو هیئت علمی دانشگاه زابل.  دانشکده‌ی هنر و معماری. گروه مرمت آثار تاریخی

علوم مختلف از قرن ۱۸ و ۱۹ به بعد چنان دچار دگرگونی شد که شاید بتوان گفت در دو سده ی اخیر بشر از لحاظ دستیابی و کشف قوانین و حقایق طبیعت به قدرتی دست یافته که مقدارش از لحاظ کمی و کیفی با همه­ی تلاش­های انسان در صده ها و هزاره های ماقبل آن بیشتر است. رشد و توسعه علوم مختلف با سرعت زیادی در حال نفوذ و ورود به زندگی مردم است تا آنجا که لحظه به لحظه تغییر را می­توان در نوع زیست بشر مشاهده کرد. علوم پایه از قبیل شیمی و فیزیک و ریاضیات گر چه در ظاهر زیاد مهم به نظر نمی­رسند ولی در واقع زیربنای علوم مختلف را شکل داده و تاثیر و نقش  ویژه ای در این مورد ایفا می­کنند. با  اطمینان میتوان گفت در جهانی که استفاده از علوم جدید فراگیر شده و ارتباطات به درجه ای از رشد رسیده که می­توان در آنِ واحد با دورترین نقاط در تماس بود؛ استفاده ی همه جانبه از علوم میسر نخواهد بود مگر اینکه از تمامی ابزارها و شیوه های موجود بهره ی کافی گرفته شود. در مسیر شناخت گذشته­ی تاریخی و فرهنگی که هدف اصلی علوم باستان شناختی به شمار می­رود، امروزه روش­های سنجش اعتبار به جای تخمین و حدس و گمان روز به روز در حال تکمیل شدن است. عصر حدسیات جای خودش را به عصر ثبت ویژگی­ها و شرایط داده و باستان­شناسان در عصر حاضر اغلب برای مانایی خود در این حوز­ه­ی کاری مکلفند با توجه و با استفاده از شیوه­های اعتبار­سنجی کمی و کیفی، با استفاده از ابزارها، مواد، دستگاه­ها و روش­های شناخت کمی و کیفی مواد، خود را با شرایط موجود وفق دهند. علم باستان­سنجی به عنوان یک رشته­ی میان رشته­ای می­تواند نیازهای باستان­شناسان را ارزیابی و با ردیابی جدیدترین شیوه­های اعتبار سنجی و به کارگیری آنها؛ در این راه پاسخگوی نیازهای باستان­شناسان باشد. از آنجا که امروز مجلات علمی در زمینه اشتراک موضوعات و تجربیات علمی پیشرو به حساب می­آیند؛ لذا داشتن چنین مآخذی به زبان فارسی ضروری و استمرار این تلاش می­تواند زمینه را جهت بهبود کیفیت و شرایط موجود مهیا کرده و همچنین تضمینی باشد برای بالا بردن ترازهای ملی و بین­المللی در رابطه با شاخه­ی با اهمیت میراث گران­بهای انسانی.

بدینوسیله ضمن تقدیر و سپاس از مسئولین و نویسندگان محترم مجله، جهت استمرار و توسعه­ی تلاش­ها چند پیشنهاد ارائه خواهد شد.

1. جهت انتشار تصویری مطالب در پایان هر فصل در یک سمینار یک روزه ویدیو کنفرانسی برگزار و مقالات برتر ارائه و تشویق شوند.
2. به جهت ارتباط بیشتر با علوم مختلف به خصوص علوم شیمی و فیزیک و استفاده­ی هر چه بیشتر از تجربیات متخصصین این علوم؛ لیستی از متخصصین این حوزه ها تهیه و فراخوانی جهت ارائه مقالات و نظرات تنظیم و ارسال گردد.
3. همانگونه که بسیاری از مجلات معتبر دنیا طبقه­بندی­ها و مقوله­های مختلف مورد نظر خود را به پژوهشگران معرفی می­کنند؛ می­توان با نیازسنجی، مشکلات شناسایی و به عنوان اولویت­های پژوهشی لیست شده و در اختیار پژوهشگران قرار گیرد.
4. شاید موقع آن رسیده باشد که تبلیغات مجلات علمی نیز با استفاده از امکانات صوتی و تصویری به محققان ارائه گردد.

حسن خسروی/اردیبهشت ۱۳۹۵