دوفصلنامه                   برگشت به فهرست مقالات | برگشت به فهرست نسخه ها

XML English Abstract Print

سنجش فرآیند برخورد سرپیکان به زره با روش (FEM) اجزاء محدود مطالعه موردی: سرپیکان‌های عصر آهن II و III گورستان قره تپه سگزآباد
سروش جلیلی ، مصطفی ده پهلوان* 1
1- پژوهشگاه میراث فرهنگی ، mdehpahlavan@ut.ac.ir
چکیده:   (42 مشاهده)

 با ورود به هزاره‌ی نخست پ.م و پررنگ‌تر شدن کمانداری در میان ارتش‌های خاورنزدیک، شاهد افزایش کمّی سرپیکان‌ها در میان یافته‌های گورستان‌ها، استقرارگاه‌ها و استحکامات عصر آهنی در بخش غربی فلات ایران و مناطق همجوارش هستیم. در کنار این افزایش، فرم‌های گوناگون و گاهاً نوظهور (سه پره‌ی سوکتی) در فرهنگ منطقه پدیدار می‌شوند که نمی‌تواند برای سلاح پرمصرفی چون تیر ویژگی عادی تلقی شود، و چرایی آن می‌تواند درک مهمی از قابلیت‌های مهندسی و طراحی جنگ افزار در این دوره را در اختیار ما قرار دهد. از این رو با استفاده از نرم افزار شبیه سازی آباکوس(Abaqus)  بر پایه روش اجزاء محدود آزمونی طراحی شد که بازسازی عملکرد سلاح‌های آن دوره را در شرایط گوناگون امکان‌پذیر می‌سازد. بدین منظور سه گونۀ شاخص سرپیکان برنزی از میان یافته‌های کاوش‌های 1395 و 1396 گورستان شرقی قره تپۀ سگزآباد، و یک گونه نیز از میان یافته‌های پرسه انتخاب شدند. در مجموعِ 16 تیراندازی شبیه‌سازی شده به دو پوشش دفاعی مرسوم در این دوره، زره پولکی و کتانی در دو بازۀ سرعت نهایی متفاوت از کمان‌های زاویه‌دار (2/63 تا 2/74 m/s) و B شکل(7/54 تا 3/64 m/s) در فواصل  5/7، 15 و30 متری گونه‌های منتخب مورد مطالعه قرار گرفتند. براساس نتایج، با در نظر گرفتن توانایی سوراخ‌سازی (Perforation) به عنوان معیار سنجش سرپیکان در بستر شرایط شبیه‌سازی، خواص هندسی سرپیکان و خواص مکانیکی زره عوامل تعیین‌کننده‌ بودند. به‌ این ترتیب تنها سرپیکان زبانه‌دار با تیغه هرمی به واسطه‌ی فرم خاص خود توانست در فرآیند سوراخ‌سازی بهترین بازده را در این سنجش ثبت کند. سه نمونه دیگر در مقابل زره کتانی موفق به تکمیل فرآیند شدند و سوراخ‌هایی با مساحت بیش از mm 30 مربع ایجاد کردند، اما هیچ یک تهدیدی جدی برای سرباز مجهز به زره پولکی به حساب نمی‌آمدند. از جامعه‌ی آماری سرپیکان‌های انتخابی به مثابه مرجع استنتاج این پژوهش، چنین بر می‌آید که کمیت اندک گونه‌ی هرمی در مقابل سه گونه‌ی دیگر علارغم عملکرد مناسب در برابر اهداف زرهی، احتمالاً می‌تواند بیانگر کم بودن سربازان و اهداف زرهی به نسبت نیروهای غیر زرهی در میان ارتش‌های منطقه، حداقل تا قرن 6 پ.م باشد.
واژه‌های کلیدی: سرپیکان برنزی، اجزاء محدود، زره، عصر آهن، مکانیک برخورد
     
یاداداشت علمی: پژوهشي | موضوع مقاله: باستان سنجی
دریافت: 1402/10/14 | پذیرش: 1403/10/13 | انتشار: 1403/12/20 | انتشار الکترونیک: 1403/12/20
بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.