سال 8، شماره 2 - ( 1401 )
سال 8 شماره 2 صفحات 128-115 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Mohammadkhani K, Alibaigi S, Brisch N. Comparison of the Results of Geophysical Prospection and Archaeological Excavation at Tapeh Kheibar, Rawansar, Kermanshah, Iran. JRA 2022; 8 (2) :115-128
URL: http://jra-tabriziau.ir/article-1-348-fa.html
URL: http://jra-tabriziau.ir/article-1-348-fa.html
محمدخانی کوروش، علی بیگی سجاد، بریش نیکل. همسنجی نتایج بررسی آرکئوژئوفیزیک با یافته های کاوش‌های باستانشناسی در تپه خیبر روانسر، کرمانشاه. پژوهه باستان سنجی. 1401; 8 (2) :115-128
کوروش محمدخانی1 
، سجاد علی بیگی 2، نیکل بریش3
، سجاد علی بیگی 2، نیکل بریش3
1- گروه باستانشناسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
2- گروه باستانشناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران ، sadjadalibaigi@gmail.com
3- گروه مطالعات منطقه‌‌ای و بین‌فرهنگی دانشگاه کپنهاگ، کپنهاگ، دانمارک
2- گروه باستانشناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران ، sadjadalibaigi@gmail.com
3- گروه مطالعات منطقه‌‌ای و بین‌فرهنگی دانشگاه کپنهاگ، کپنهاگ، دانمارک
چکیده: (782 مشاهده)
پروژۀ باستانشناسی تپه خیبر از بهار 1397 آغاز گردید و تاکنون سه فصل از آن ادامه یافته است. با توجه به ابعاد و اندازۀ تپه خیبر و حجم بالای نهشته‌‌های باستانشناسی، باستان‌شناسان راه طولانی برای مطالعۀ این محوطه پیش رو دارند. در آغاز پژوهش‌های باستان‌شناختی در تپه خیبر، انتخاب محل کاوش یکی از موضوعات مهم در راهبرد کاوش این محوطه به‌شمار می‌رفت. از این‌رو، هیئت پیش از هر چیز مصمم بود تا در آغاز کاوش‌های میدانی، بررسی‌هایی به منظور پی‌بردن به وضعیت بقایای زیر سطح در محل‌هایی انجام دهد که ساختارهای معماری کاملاً مدفون شده‌اند. در همین راستا، فصل نخست به بررسی آرکئوژئوفیزیک اختصاص یافت که با روش مغناطیس‌سنجی در خرداد ماه 1397 به انجام رسید. یکی از اهداف این بررسی مکان‌یابی آثار و روشن‌نمودن وضعیت بقایای مدفون در رأس محوطه بود. به همین دلیل، محدوده‌ای به ابعاد سه‌هزار مترمربع بررسی شد که آنومالی‌های این بخش حاکی از وجود ساختارهای حرارت دیده‌ای بود که احتمالاً سازه‌های آجری را نشان می‌داد. با توجه به پراکندگی آجرهای عصر آهن در سطح این بخش و اهمیت تپه خیبر به‌‌عنوان یک مرکز مهم عصر آهن، هیئت امیدوار بود تا با کاوش در این بخش بقایای معماری از این دوره بیابد. با کاوش (1397) دو ترانشه 10×10 در محدوده آنومالی‌ها، بقایای سازه‌های آجری آشکار گردید که ظاهراً بقایای دو ستون (جرز) بزرگ مستطیل‌شکل آجری هستند که از آجرهای عصر آهن ساخته شده‌اند. نتیجۀ کاوش نشان داد که آجرهای عصر آهن در بافتی ثانویه و در یک بنای بزرگ دورۀ اشکانی مجدداً به‌کار رفته‌اند. این نکته نشان داد که هرچند بررسی‌های آرکئوژئوفیزیک به‌خوبی توانست در خصوص محل و ماهیت بقایای مدفون در محدودۀ بررسی‌شده اطلاعات سودمندی در اختیار قرار دهد، به‌کارگیری دوبارۀ این مصالح در دورۀ باستان باعث دورشدن هیئت از دست‌یابی به پاسخ پرسش‌های خود شد. از این‌رو، باید توجه داشت که مسئلۀ استفاده دوباره از مصالح قدیمی و فرایندهای و چرخه‌های استفاده و بازاستفاده از مواد فرهنگی در محوطه‌های چند‌دوره‌ای ممکن است به پیچیدگی مسائل کار میدانی بیفزاید و حتی در مواردی چون تجربۀ کنونی باعث سردرگمی شود.
یاداداشت علمی: پژوهشي |
موضوع مقاله:
باستان سنجی
دریافت: 1401/9/1 | پذیرش: 1402/1/29 | انتشار: 1402/1/29 | انتشار الکترونیک: 1402/1/29
دریافت: 1401/9/1 | پذیرش: 1402/1/29 | انتشار: 1402/1/29 | انتشار الکترونیک: 1402/1/29
فهرست منابع
1. Goff C., "Excavations at Bābā Jān, 1967: Second preliminary Report", Iran 1969, 7: 115- 130. [DOI:10.2307/4299617]
2. Goff C., "Excavations at Bābā Jān: The Architecture of East Mound, Levels II and III", Iran 1977, 15: 103- 140. [DOI:10.2307/4300567]
3. Rouault O., "Qasr Shemamok (ancient Kilizu), a provincial capital east of the Tigress: recent excavations, and new perspectives", In MacGinnis, J., Wicke, D., and T. Greenfield, (ed.), The Provincial Archaeology of the Assyrian Empire, Pp. 199-212. Cambridge: McDonald Institute for Archaeological Research, 2016.
4. Grazia Masetti-Rouault M., "Assyrian colonization in Eastern Syria: the case of Tell Masaikh (ancient Dur-Ashurnasirpal)", In MacGinnis, J., Wicke, D., and T. Greenfield, (ed.), The Provincial Archaeology of the Assyrian Empire, Pp. 199-212. Cambridge: McDonald Institute for Archaeological Research, 2016.
5. Loud G. Khorsabad, Part I: Excavation in the Palace and at a City Gate. Chicago: Oriental Institute, 1936.
6. Loud G. and C. B. Altman Khorsabad, Part II: The Citadel and the Town. Chicago: Oriental Institute, 1938.
7. Mateney T., MacGinnis, J. Wicke, D. and K. Köroğlu, Ziyaret Tepe, Exploring the Anatolian Fortier of Assyrian Empire, Cornucopia, 2017.
8. Schmidt E. F., Flights over Ancient Cities of Iran, Translated by Arman Shishegar, Tehran: Cultural Heritage Organization (in Persian), 1997. ]اشمیت، اریک. پرواز بر فراز شهرهای باستانی ایران، ترجمۀ آرمان شیشه¬گر، تهران: سازمان میراث فرهنگی کشور، 1376.[
9. Stein S.A., Old Routs of Western Iran, New York: Greenwood, 1940.
10. Sarfaraz, A. A., Sarraf, M., and E. Yaqmaei, Archaeological Surveys in the Kermanshah Province, Unpublished report in the Archives of the Ministry of Cultural Heritage, Handicraft and Tourism. Tehran (in Persian), 1968. ]سرفراز، علی‌اکبر، محمدرحیم صراف و اسماعیل یغمایی، بررسی استان کرمانشاهان، آرشیو سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کشور (منتشرنشده)، 1347.[
11. Motarjem A., Report of Archaeological survey in the Kouzaran Plain, Unpublished Report prepared for Archive of Iranian Centre of Archaeological Research (in Persian), 1998. ]مترجم، عباس، گزارش اولین فصل بررسی¬های باستان¬شناختی در دشت کوزران، آرشیو ادارة کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان کرمانشاه (منتشرنشده)، 1377.[
12. Biglari F., "The Development of the Paleolithic Archaeology in Iran", in Eighty Years of Iranian Archaeology, Vol. 2, Hassanzadeh, Y., and Miri, S. (eds.), Pp. 7-48, Tehran: National Museum of Iran and Pazineh, 2012. ]بیگلری، فریدون «پژوهش‌های پارینه‌سنگی ایران، از آغاز تا اواخر دهۀ هفتاد، در مجموعه مقالات هشتاد سال باستانشناسی ایران»، به‌کوشش یوسف حسن‌زاده و سیما میری، ج. دوم، تهران: پارینه با همکاری موزۀ ملی ایران، صص: 7- 48، 1391.[
13. Alibaigi S., and K. Mohammadkhani, Report of Geophysical Survey (Magnetic Method) in Tapeh Kheibar, Rawānsar, Kermanshāh Province, Unpublished Report prepared for Archive of Iranian Centre of Archaeological Research (in Persian), 2018. ]علی‌بیگی، سجاد و محمدخانی، کورش، گزارش بررسی آرکئوژئوفیزیک به روش مغناطیس‌سنجی در تپة خیبر روانسر، کرمانشاه، آرشیو پژوهشکدة باستانشناسی (منتشرنشده)، 1397.[
14. Alibaigi S., & N. Brisch, Report of the first season of Excavation at Tapeh Kheibar of Rawansar, Kermanshah Province, Unpublished Report prepared for Archive of Iranian Centre of Archaeological Research (in Persian), 2018. ]علی‌بیگی، سجاد و نیکول بریش، گزارش فصل نخست کاوش باستان‌شناختی در تپة خیبر روانسر، استان کرمانشاه، آرشیو پژوهشکدة باستانشناسی (منتشرنشده)، 1397.[
15. Hassanzadeh Y., "Statistical Analysis on Architectural Remains in Mannaian site of Qalaichi, Bukan, Western Iran", Bastanshenasi 2006, 3: 48-56 (in Persian). ]حسن‌زاده، یوسف، «تحلیل آماری بقایای معماری محوطة مانایی قلایچی بوکان»، باستانشناسی، دو فصلنامۀ تخصصی پژوهش‌های باستانشناسی و مطالعات میان‌رشته‌ای 1385، 3: 56-48.[
16. Alibaigi S., Report of Archaeological Research at Tapeh Kheibar of Rawansar, Kermanshah Province; The 2nd Season: Stratigraphy, Unpublished Report prepared for Archive of Iranian Centre of Archaeological Research (in Persian), 2019. ]علی‌بیگی، سجاد، پژوهش‌های باستان‌شناختی در تپة خیبر روانسر، استان کرمانشاه؛ فصل دوم: لایه‌نگاری، آرشیو پژوهشکدة باستانشناسی (منتشرنشده)، 1398.[
17. Naumann R., Die Ruinen von Tacht-e Suleiman und Zendan-e Suleiman und Umgebung, Translated by Faramarz Najd Samiei, Tehran: Cultural Heritage Organization (in Persian), 2003. ]ناومان، رودلف، ویرانه‌های تخت سلیمان و زندان سلیمان، ترجمۀ فرامرز نجد سمیعی، تهران: سازمان میراث فرهنگی کشور، 1382.[
18. Hermann G., The Iranian Revival, Translated by Mehrdad Vahdati Daneshmand, Tehran: Iran University Press, 1994. ]هرمان، جورجینا، تجدید حیات هنر و تمدن در ایران باستان، ترجمۀ مهراد وحدتی، تهران: مرکز نشر دانشگاهی، 1373.[
19. Nowrouzi R., "Great Mosque of Bishapur, The fifth season of the third round of Archaeological Studies of Bishapur", Proceedings of the Second Congress of Young Iranian Archaeologists, Faculty of Literature and Humanities of University of Tehran, Ferdowsi Hall, April, 28-29, 2003, Pp. 409-430, Tehran, Cultural Heritage and Tourism Organization (Office of Cultural Affairs), 2005. ]نوروزی، رضا، «مسجد جامع بیشاپور، پنجمین فصل از دور سوم مطالعات باستان‌شناختی بیشاپور»، در مجموعه مقالات دومین همایش باستان¬شناسان جوان ایران، 8 و 9 اردیبهشت 1382، تالار فردوسی دانشکدة ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، تهران: سازمان میراث فرهنگی کشور، معاونت امور فرهنگی و ارتباطات، ادارۀ کل امور فرهنگی، صص: 430-409، 1384[.
20. Kleiss W., "Die Architektur der alten Karawanserei" In Bisutun: Geschichte und Geschichte der Forschung 1963-1967, Kleiss, W., and P. Calmayer (eds.), Pp. 187-205, Translated by Faramarz Najd Samiei, Tehran: Cultural Heritage Organization (in Persian), 1996.]کلایس، ولفرام، «معماری کاروانسرای قدیمی»، در بیستون، کاوش‌ها و تحقیقات سال‌های 1967-1963، به‌کوشش ولفرام کلایس و پتر کالمایر، با همکاری راینر م. بومر، پتر کالمایر، هوبرتوس فن گال، لوتز ایلیش، ولفرام کلایس، اینگه بورگ لوشای- شمایسر و هاینتس لوشای، ترجمۀ فرامرز نجد سمیعی، تهران: سازمان میراث فرهنگی و گردشگری، معاونت فرهنگی و ارتباطات، ادارۀ کل امور فرهنگی، صص: 187-205، 1385[.
21. Kambakhsh Fard S., 2007. Archaeological Excavations and Research at Anahita Temple and Taq-e Gara (Kermanshah), Vol. 1, Tehran: ICHHO, 2007 (In Persian). ]کامبخش‌فرد، سیف‌الله، کاوش‌ها و پژوهش‌های باستان‌شناختی و احیای معماری معبد آناهیتای کنگاور و تاق گرا، جلد 1، یادمان‌ها و باورهای اساطیری فراموش‌شده، تهران: پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، پژوهشکده باستان¬شناسی، 1386.[
22. Rahbar S., and S. Alibaigi. "Report of Archaeological Research for localization of Laodike Temple in Nahavand", Payam-e Bastanshenas 2011, 15: 133-160 (in Persian). ]رهبر، مهدی و علی‌بیگی، سجاد، «گزارش پژوهش‌های باستان‌شناختی به‌منظور مکان‌یابی معبد لائودیسه در نهاوند»، پیام باستان‌شناس 1390، 15: 160-133.[
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
