گاهنگاری نسبی و مطلق تپه وکیل آباد ارزوییه با استفاده از روش تاریخ گذاری رادیوکربن با طیف سنجی جرمی شتاب دهنده (AMS-14C): ارزیابی گاهنگاری دوره مس سنگی تپه یحیی صوغان - پژوهه باستان سنجی
سال 5، شماره 1 - ( 1398 )                   سال 5 شماره 1 صفحات 94-81 | برگشت به فهرست نسخه ها


XML English Abstract Print


Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:

Shafiee M, Molla Salehi H A, Eskandari N, Daneshi A. The Absolute and Relative Chronology of Tepe Vakilabad: A Reappraisal of the Chronology of the Chalcolithic Period of Tepe Yahya in SE Iran. JRA 2019; 5 (1) :81-94
URL: http://jra-tabriziau.ir/article-1-172-fa.html
شفیعی مژگان، ملاصالحی حکمت الله، اسکندری نصیر، دانشی علی. گاهنگاری نسبی و مطلق تپه وکیل آباد ارزوییه با استفاده از روش تاریخ گذاری رادیوکربن با طیف سنجی جرمی شتاب دهنده (AMS-14C): ارزیابی گاهنگاری دوره مس سنگی تپه یحیی صوغان. پژوهه باستان سنجی. 1398; 5 (1) :81-94

URL: http://jra-tabriziau.ir/article-1-172-fa.html


1- دانشگاه تهران، دانشکده ادبیات و علوم انسانی ، shafie.mozhgan@yahoo.com
2- دانشگاه تهران، انشکده ادبیات و علوم انسانی
3- دانشگاه جیرفت
4- میراث فرهنگی کرمان
چکیده:   (4469 مشاهده)
عصر مس و سنگ جنوب ‏شرق ایران به علت وفور و غنای محوطه ‏های عصر مفرغ این منطقه ازجمله کنارصندل، شهر سوخته و شهداد، کمتر موردتوجه محققان و باستان‏ شناسان قرارگرفته‏ است درحالی‌که فرهنگ‌های عصر مفرغ ریشه در فرهنگ‌های دوره مس‏ سنگی دارند. ازاین‌روی مطالعه فرهنگ‏ های پیش از هزاره سوم ق.م یک ضرورت است. دره ‏ی صوغان واقع در جنوب استان کرمان به‌واسطه دربرداشتن تپه یحیی در باستان‏ شناسی ایران شناخته‌شده است که کماکان مبنای توالی فرهنگی و گاهنگاری منطقه به شمار می‏رود. پس از گذشت حدود نیم سده از کاوش تپه یحیی، کاوش محوطه پیش‌ازتاریخی تپه وکیل‏ آباد به‌عنوان یک محوطه شاخص عصر مس و سنگ جنوب‏ شرق ایران، ما را در شناخت بهتر فرهنگ‏ های این دوره یاری خواهد داد. پژوهش حاضر به معرفی تپه وکیل‌آباد و نتایج کاوش لایه‌نگاری آن می ‏پردازد. در راستای دستیابی به یک گاهنگاری به‌روز از فرهنگ‏ های پیش‌ازتاریخ منطقه، تعداد 6 نمونه ذغال با استفاده از سالیابی مطلق کربن 14 و روش طیف‌سنج جرمی شتاب‌دهنده (AMS)، جهت تاریخ‌گذاری مورد آزمایش قرار گرفت. نظر به اینکه گاهنگاری ارائه‌شده از جنوب ‏شرق ایران به نتایج حاصل از کاوش‏ های قدیمی تپه یحیی و تل ابلیس بازمی‏گردد، چندان قابل‌اعتماد نیست. این مقاله، ضمن توضیح کاوش تپه وکیل‌آباد، به بعضی از ایرادات جدول گاهنگاری جنوب ‏شرق ایران می‏پردازد و گاهنگاری ‏های پیشین را مورد ارزیابی قرار می‏ دهد. طبق یافته ‏های سفالی، فرهنگ یحیی V را در این محوطه شاهد هستیم و بر اساس آزمایش سالیابی مطلق، این محوطه تاریخ اوایل هزاره پنجم تا اواخر همین هزاره را دربر می‏ گیرد. نتایج سالیابی مطلق به‌دست‌آمده از فرهنگ ‏های مس‌سنگی تپه وکیل‌آباد نشان داد که گاهنگاری‏ های قدیمی ارائه‌شده برای توالی فرهنگی تپه یحیی و جنوب شرق ایران نیازمند بازنگری است. بدین‏ گونه که زمان آغازین هر یک از فرهنگ ‏های شناخته‌شده دوره نوسنگی با سفال و مس ‏سنگی تپه یحیی، بایستی دست‌کم به چند سده قبل ‏تر بازگردد.
متن کامل [PDF 1593 kb]   (2792 دریافت)    
یاداداشت علمی: پژوهشي | موضوع مقاله: باستان سنجی
دریافت: 1397/12/29 | پذیرش: 1398/4/4 | انتشار: 1398/4/10 | انتشار الکترونیک: 1398/4/10

فهرست منابع
1. Lamberg-Karlovsky CC, Beale TW, Adovasio J, Heskel D, Mckerrell H, Meadow Rh, Et Al. Excavations at Tepe Yahya, Iran, 1967-1975. The early periods. Am Sch Prehist Res Bull. 1986(36).
2. Soleimani N, Report of the archaeological survey of Orzu'iyeeh plain, Cultural Heritage, Handicrafts and Tourism Organization of Kerman Iran, 2008. [In Persian]. [سلیمانی نادر. گزارش بررسی باستان‌شناسی دشت ارزوییه. اداره کل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان کرمان، ایران، 1386].
3. Vidale M, Desset F. Mahtoutabad I (Konar Sandal South, Jiroft): Preliminary evidence of occupation of a Halil Rud site in the early fourth millennium BC. Ancient Iran and Its Neighbours. Local developments and long-range interactions in the fourth millennium BC. 2013:233-52. [DOI:10.2307/j.ctvh1dn46.17]
4. Alidadi Soleimani, N, Shafiee, M, Eskandari, N, Molasalehi, H, 2016. Khaje Askar.A fourth millennium BC cemetery in Bam, southeastern Iran, Iranica Antiqua, Vol. LI.
5. Garazhian O, Rahmati M. Period I of Tal e Atashi: Pre-pottery neolithic culture and architecture in the landscape of SE Iran.Pazhohesh-ha-ye Bastanshenasi Iran 3AD; 2012:111-48. [in Persian]. [گاراژیان عمران، رحمتی مسعود. دوره‏ی اول تل آتشی، فرهنگ نوسنگی پیش‌ازسفال و معماری آن در چشم‏انداز جنوب شرق ایران. پژوهش‏های باستان‏شناسی ایران 3؛ 1391: 111-148].
6. Prickett M. Settlement during the early periods. Excav Tepe Yahya, Iran 1967;1975:215-46.
7. Caldwell JR. Investigations at Tal-i-Iblis (Illinois state museum preliminary reports No. 9. Springf Illinois State Museum Soc 1967.
8. Eskandari N. A Reappraisal of the Chronology of the Chalcolithic Period in SE Iran: Absolute and Relative Chronology of Tepe Dehno and Tepe East Dehno, Shahdad. JRA. 2018; 4 (1) :23-35 [In Persian]. [اسکندری نصیر. ارزیابی گاهنگاری دوره مس‌سنگی جنوب شرق ایران: گاهنگاری مطلق و نسبی تپه دهنو و تپه دهنو شرقی شهداد با استفاده از روش طیف‌سنج جرمی شتاب‌دهنده. پژوهه باستان‌سنجی؛ ۱۳۹۷:۲۳-۳۵] [DOI:10.29252/jra.4.1.23]
9. Stein, S.A. Archaeological Reconnissances in North-Western India and South Eastern Iran, London. 1937
10. Abedi A. Absolute (14C AMS) and Relative Chronology of Dava Göz Khoy; New Evidence of Transitional Chalcolithic, Dalma and Pisdeli Cultures in NW IRAN. Journal of Research on Archaeometry. 2016; 2(1):39-54.[In persian] [عابدی اکبر. گاهنگاری مطلق و نسبی دوه‏ گز خوی با استفاده ار روش طیف‌سنجی جرمی شتاب‏دهنده: شواهدی از دوران مس و سنگ انتقالی، دالما و پیزدلی. فصل‏نامه پژوهه باستان‏شناسی. 1395؛2 (1): 54-39] [DOI:10.29252/jra.2.1.39]
11. Reimer PJ, Baillie MGL, Bard E, Bayliss A, Beck JW, Blackwell PG, et al. Intcal09 and marine09 radiocarbon age calibration curves, 0-50,000 years cal BP. Radiocarbon 2009;51:1111-50. [DOI:10.1017/S0033822200034202]
12. Eskandari N. 14th season of Dasht-e Lut project: Results of excavations at Tepe Dehno and east Dehno. In: Hessari M, editor. Pap. Honor Mir-Abedin Kaboli. Tehran: Research institute of cultural heritage & tourism; 2017: 73-94. [In Persian]. [اسکندری نصیر. چهاردهمین فصل پژوهش‏های باستان‌شناختی دشت لوت: نتایج کاوش دو تپه پیش‌ازتاریخی دهنو و دهنو شرقی دشت شهداد، در مفاخر میراث فرهنگی ایران. به کوشش حصاری مرتضی. جشن‌نامه میرعابدین کابلی. تهران: پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری؛ 1396: 73-94]
13. Alidadi Soleimani N. Journal of Research on Archaeometry, The re-evaluation of Kerman Neolithic chronology based on the excavation of Tepe Gav Koshi Esfandagheh- Jiroft. 2018; 4(2): 61-79. [In Persian]. [علیدادی سلیمانی، ارزیابی مجدد گاهنگاری دوره نوسنگی کرمان بر اساس کاوش‏های باستان‏شناختی تپه گاو‏کشی اسفندقه جیرفت، فصلنامه پژوهه باستان‌سنجی. 1397؛ 4 (2): 79-61] [DOI:10.29252/jra.4.2.61]

بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.

کلیه حقوق این وب سایت متعلق به پژوهه باستان سنجی می باشد.

طراحی و برنامه نویسی : یکتاوب افزار شرق

© 2024 CC BY-NC 4.0 | Journal of Research on Archaeometry

Designed & Developed by : Yektaweb