سال 4، شماره 1 - ( 1397 )
سال 4 شماره 1 صفحات 46-37 |
برگشت به فهرست نسخه ها
1- دانشگاه هنر اسلامی تبریز
2- دانشگاه هنر اسلامی تبریز ، m.kasiri@tabriziau.ac.ir
3- دانشگاه هنر اصفهان
2- دانشگاه هنر اسلامی تبریز ، m.kasiri@tabriziau.ac.ir
3- دانشگاه هنر اصفهان
چکیده: (4258 مشاهده)
قرآن های سده های اولیه اسلام که به خط کوفی و اکثراً بر روی پوست نگاشته شده اند از برجسته ترین آثار باقیمانده از آن دوران می باشند که در میان ملل مسلمان و حتی غیرمسلمان از اهمیت و ارزش والایی برخوردار بوده و هستند که همین حرمت و تبرک، گاه باعث حفظ و نگهداری و گاهی نیز، درنتیجه‌ی استفاده ی فراوان، باعث از بین رفتن آن‌ها شده است. اثر موردمطالعه در این پژوهش نیز، یک صفحه قرآن در موزه ی قرآن و کتابت شهر تبریز است که با وجود ارزش های تاریخی آن، تاکنون هیچ‌گونه مطالعه و بررسی آزمایشگاهی در مورد ویژگی های آن ازجمله، شناسایی قدمت و اجزای تشکیل‌دهنده‌ی آن صورت نگرفته است. در طی این پژوهش، جهت بررسی اصالت اثر از روش بررسی سطحی به روش بازتاب نگاری فرابنفش، برای تشخیص نوع و جنس سند، از روش طیف سنجی مادون‌قرمز تبدیل فوریه (FTIR)، برای تعیین گونه ی جانوری مورداستفاده از مشاهدات میکروسکوپی به‌وسیله لوپ دیجیتال و همچنین، مطالعه مقطع عرضی پوست با استفاده از میکروسکوپ الکترونی روبشی (SEM) و درنهایت، جهت شناسایی مرکب های به‌کاررفته، از طیف‌سنجی پراش پرتوایکس (SEM-EDX) بهره گرفته شده است. نتایج حاصل نشان دادند که بستر این اثر از جنس پوست بوده و پوست مورداستفاده از گونه ی پوست گوسفند است. در مورد مرکب سیاه، با توجه به وجود مس با درصد بالا در ترکیب، استفاده از مرکب مطوّس مطرح میشود. همچنین در مورد مرکب قرمز نیز با توجه به میزان جیوه و سولفور، احتمالاً از رنگ شنگرف در این مرکّب استفاده شده است. نتایج حاصل از ارزیابی اصالت اثر نیز حاکی از آن است که هیچ‌گونه خطوط پاک‌شده و یا افزوده‌شده‌ای در این اثر مشاهده نمی شود که درنتیجه، میتوان ادعا کرد که اثر عاری از هرگونه جعل در متن و امضا است.
یاداداشت علمی: پژوهشي |
موضوع مقاله:
باستان سنجی
دریافت: 1396/12/10 | پذیرش: 1397/3/31 | انتشار: 1397/4/10 | انتشار الکترونیک: 1397/4/10
دریافت: 1396/12/10 | پذیرش: 1397/3/31 | انتشار: 1397/4/10 | انتشار الکترونیک: 1397/4/10
فهرست منابع
1. Bohluli S. Conservation and softening of leather. Ganjine-Ye Asnad 1993;4:46–51. [in Persian] [بهلولی شهناز. نگهداری و نرم‌سازی چرم. گنجینه اسناد 1372؛ 4: 46-51.]
2. Soltani M, Abede Isfahani A, Malekian H, Majidi F. Technology recognition and pathology of the exquisite Kuran sheets in Kofi handwriting on leather. Restoration & Research 2006;1:59–75. [in Persian] [سلطانی مریم، عابد اصفهانی عباس، ملکیان حمید، مجیدی فریبا. فنشناسی و آسیبشناسی صفحات قرآن نفیس به خط کوفی بر روی پوست. مرمت و پژوهش 1385؛ 1: 75-59.]
3. Abed Esfahani A, Hojjati B, Farahmand Borujeni H. Structural investigation of a leathery petition belongs to Heghmataneh museum of Hamadan. Restoration & Research 2010;4. [in Persian] [عابد اصفهانی عباس، حجتی بابک، فرهمند بروجنی حمید. بررسی ساختاری یک نمونه طومار چرمی متعلق به موزه هگمتانه همدان. مرمت و پژوهش 1389. سال چهارم. شماره هشتم.]
4. Bahadori R, Bahrololumi F. Exoperimental investigation of leathery Kuran pieces. Name-Ye Baharestan 2008; 13:401–14. [in Persian] [بهادری رویا، بحرالعلومی فرانک. بررسی‌های آزمایشگاهی بر روی قطعات قرآن پوست نوشت. نامه بهارستان 1387؛ 13: 401-414.]
5. Koochakzaei A, Ahmadi H, Mohammadi Achachluei M. A laboratory analysis on a Seljuk leather bottle found from Qhalee Kooh-i Qaen excavation. J of Archaeol Stud 2014;5(2):129–43. [in Persian] [کوچکزایی علیرضا، احمدی حسین، محمدی محسن. فنشناسی مشک چرمی منسوب به دورهی سلجوقی و مکشوفه از قله کوه قاین بر اساس مطالعات آزمایشگاهی. مطالعات باستانشناسی 1392؛ 5(2): 129-143.]
6. Pavia DL, Lampman GM, Kriz GS, Vyvyan JA. Introduction to spectroscopy. Cengage Learning; 2014.
7. Malardi M, Karghar Behbahani F. Chemistry and technology of leather, including discussion about hide structure and its constituents. Tehran: Mobtakeran; 2008. [in Persian] [ملاردی محمدرضا، کارگر بهبهانی فرحناز. شیمی و تکنولوژی چرم: شامل مباحث ساختار پوست و مواد سازندهی پوست. تهران: مبتکران؛ 1387.]
8. Brown KL, Clark RJH. Analysis of pigmentary materials on the Vinland Map and Tartar relation by Raman microprobe spectroscopy. Anal Chem 2002;74:3658–61. [DOI:10.1021/ac025610r]
9. Stuart BH. Analytical techniques in materials conservation. Translated by B.Kasiri Masood. Tabriz Islamic Art University, 2014 (Original work published 2007). [in Persian] [استوارت باربارا. روشهای تجزیه مواد در مرمت و حفاظت آثار تاریخی. ترجمه باقرزاده کثیری مسعود. تبریز: انتشارات دانشگاه هنر اسلامی تبریز؛ 1393 (تاریخ انتشار نسخه اصلی 2007).]
10. Haines BM. The fibre structure of leather. Conserv. leather Relat. Mater., Routledge; 2006, p. 33–43.
11. Kite M, Thomson R. Conservation of leather and related materials. Routledge; 2006. [DOI:10.4324/9780080454665]
12. Ghajar B. Pathology of ink in a piece of cloth inscription collection of Imamzadeh Hossein shrine of Gazvin related to Safavid period [Unpublished M.A thesis]. Art University of Isfahan, 2016. [in Persian] [قجر بهروز. آسیبشناسی مرکب در یک قطعه از مجموعه کتیبههای پارچهای آستان امامزاده حسین (ع) قزوین مربوط به دوره قاجار [منتشرنشده]. پایاننامه کارشناسی ارشد مرمت اشیاء تاریخی. دانشکده حفاظت و مرمت دانشگاه هنر اصفهان 1395]
13. Kordovani L, Bahadori R, Bahrololumi F. Restoration and conservation of leathery Kuran belongs to 3rd and 4th AH centuries. Maremat Memari-e Iran 2014:17–27. [in Persian] [کردوانی لیلی، بهادری رویا، بحرالعلومی فرانک. حفظ و مرمت پوست نوشتهی قرآنی متعلق به سدههای سوم و چهارم ه.ق. مرمت و معماری ایران 1393؛ 7: 17-27.]
14. Gettens R, Stout G. Painting materials: A short encyclopedia. Translated by B.Farahmand H. 1999. [in Persian] [جتتنز آر. جی، استات جی.آل. فرهنگ فشرده رنگدانه های هنری. (ترجمه فرهمند بروجنی حمید)؛ 1378.]
15. Bahrololumi F. Authentication of documents and manuscripts by scientific and experimental methods. Name-Ye Baharestan 2002:521–6. [in Persian] [بحرالعلومی فرانک. تعیین اصالت اسناد و نسخه های خطی با استفاده از روش های علمی و آزمایشگاهی. نامه بهارستان 1381؛ 6: 521-526.]
16. Mayel Heravi N. Collection of Farsi hand-writing treatises. Mashhad: Islamic Research Foundation of Astane Quds Razavi; 1993. [in Persian] [مایل هروی نجیب. مجموعه رسائل خطی فارسی. مشهد: بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی؛ 1372.]
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |